Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijk Gezin. Uitgegeven door W. Moll, P.J. Veth en F.J. Domela Nieuwenhuis, Hoogleeraren te Amsterdam. Onder medewerking van onderscheidene Nederlandsche Geleerden. Tweede Deel. Lett. I-N. Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen. 1855. In gr. 8vo. 603 bl. f 8-40.

Wij zeggen niet te veel als wij dit werk eene schatkamer noemen, waarin veel en velerlei kostbaars verzameld en geordend ligt. Men zou zich vermoeijen als men 't achtereen wilde uitlezen; doch daar is 't ook niet voor bestemd. Het is een Woordenboek, om bij gelegenheid van dienst te zijn. Wie een voorval leest uit de Israëlitische geschiedenis, en er méér van wenscht te weten, sla de artikelen op over de Israëliten en de Joden, en hij zal zich bevredigd vinden. Hoe dikwerf denkt men bij 't lezen der H. Schriften aan Jerusalem en de velerlei lotgevallen dier merkwaardigste van alle steden: hier vindt men een ruim overzigt van al wat die stad betreft, de eenige wier geschiedenis met hare verwoesting niet is geëindigd. Leest men iets onvolledigs aangaande Ninivé, de reuzenstad van Assyrië, of van het oude Thebe, of Memphis: hier vindt men zoo ver mogelijk de vruchten der jongste ontdekkingen opgegeven. Wenscht men Bijbelsche karakters te zien toegelicht: men heeft het werk op den naam van den bedoelden persoon maar te openen. Evenzoo vindt men hoogst belangrijke artikelen over de Bijbelsche aardrijkskunde en natuurkunde en de natuurlijke historie van het Heilige Land. Vooral is er veel zorge besteed aan het bewerken van de

[p. 261]

inleiding op de verschillende Boeken der H. Schrift. Het zou een belangrijk boekdeel uitmaken, als de artikelen daartoe betrekkelijk, afzonderlijk wierden uitgegeven. De Schrijvers hebben, dunkt ons, hier wel eens het niet-wetenschappelijk gezin uit het oog verloren, en zich meer bepaald lezers van wetenschappelijke ontwikkeling voorgesteld. Wie, b.v., de inleidingen op de Boeken van mozes en op den Profeet jesajas leest, zal dit, gelooven wij, toestemmen. Zij schroomen ook niet zich op het gebied der kritiek te begeven, en, gedachtig aan de spreuk: ‘Doe wèl en zie niet om’, dragen zij de resultaten van hun onderzoek voor, zonder te vragen wie al dan niet van hun inzigt verschille; maar de wetenschap wint daarbij, zonder schade voor het redelijk geloof. - Bij de inleidingen op de Schriften van het Nieuwe Verbond vindt men derzelver geloofwaardigheid tegen de Tubinger School met waardigheid gehandhaafd.

Dit werk behoort gevonden te worden in de bibliotheek van elken Godgeleerde, en ook in ieder Christelijk huisgezin, waar de Bijbel geen vergeten boek is, en men elkander vraagt: verstaat gij wat gij leest? - Met nog één Deel zal het compleet zijn.