Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

Een vaste Burg is onze God. Evang.-Luthersche Volks-Almanak, voor het schrikkeljaar 1856. Onder Redactie van Ds. W.F. Barbiers. Derde Jaargang. Te Amsterdam, bij Allart en van der Made. f :-80; in carton geb. f 1-:; in linnen met vergulde stempels f 1-40.

Ref. kan 't den Heer barbiers niet nazeggen dat hij vóór een tweetal jaren zich verheugde in de verschijning van den ‘Lutherschen Volks-Almanak’. Zijne verschijning was hem toen veeleer een blijk van een anti-Lutherschen geest. Die geest was echt Evangelisch, en luther-zelf, indien hij er over had kunnen geraadpleegd worden, zou, naar Refs. oordeel, gezegd hebben: bij den toenemenden zin der Protestanten in Nederland voor zuivere Evangelische waarheid had dit boekje wel achterwege kunnen blijven. - Meer en meer toch wordt door de Protestanten aan luther de eer gegeven die hem toekomt, en de verschijning van den Evangelischen Volks-Almanak is een bewijs te meer, dat een Evang. Luthersche Almanak niet vereischt werd om Evangelisch licht te verspreiden. Doch hoe dit zij: het boekjen is er, en Ref. zal 't kort en onpartijdig beoordeelen.

[p. 46]

Het eerste stukje, in proza, is van den Eerw. sonstral, en getiteld: ‘1555 en 1855, of de eerste en dertiende zilveren krans om het hoofd (?) der Augsburgsche Geloofsbelijdenis’. Het is in twee afdeelingen eenvoudig en onderhoudend geschreven, en bevat een historischen terugblik op de overgave der Augsburgsche Confessie in 1530, en op den Augsburgschen Godsdienstvrede in 1555. Voorts wisselen proza en poëzij elkander af. Tot het eerste behoort nog: ‘Het Evang.-Luthersch Zendingshuis te Leipzig’, door l.; ‘Luther's Begrafenis’, door Mr. j. bakker korff; ‘Een woord over philip melanthon’. Een stukje dat ons den te vroeg ontslapen p.j.v. dusseau kort en eenvoudig schetst, wordt gevolgd door een dichtstukje van des overledenen hand: ‘De Pelgrim in het Bosch’ getiteld. Beide zijn den herdachten waardig. ‘Luther treedt in het klooster’, door l., dat door een plaatje wordt vergezeld; ‘luther's verklaring te Worms, 18 April 1521 (naar gelzer)’; en ten laatste: ‘Paulus en luther’, door Ds. g.h. sesbrugger. De lezer ziet hieruit dat de Almanak niet zonder reden zijnen Lutherschen naam draagt. - In poëzij vinden wij het eerst een gedicht ‘Bij het Graf van den Wel-Eerwaarden ZeerGel. Heer g.h.g. lagers, 27 December 1854, door n.n..’ Wij zouden wel gewenscht hebben hierbij ook het naamvers op denzelfden, mede aan zijn graf voorgelezen, en het gedicht van des afgestorvenen vriend den Pred. kramer te vinden: dat eene en andere zou zeker geheel hebben uitgemaakt.

Fred. wijsman, theophilus, barbiers, christiaan v.e., o.d., sesbrugger, viehoff, johannes hilman, a.j.g.s., lublink weddik, meppen, gerdes, decker zimmerman, withuys, en j. hebben ditmaal bijdragen in poëzij geleverd, waaronder de ‘Engelen-hoede’, van withuys, wat den vorm betreft, eene eerste plaats bekleedt. Ook de ‘Hiskia’, van weddik, en de ‘Zegenrijkste vond’, door meppen (de Bijbel door luther gevonden); ‘De schoolknaap’ (dat luther, zingende zijn brood bedelende, ons voorstelt); wijsman's ‘Weduwe in den tempel’, en anderen zijn hunne plaats waardig. Ook de ‘Winterbloemen’ van barbiers. ‘Één ding is noodig’, door a.j.g.s., is een gemoedelijk stukje. ‘Aan luther’, door g.h. sesbrugger, op den 31^sten October, geeft een kort overzigt van 't geen wij aan luther's verschijning en werk hebben te danken. Joh. hilman heeft in zijn ‘Bijbel’ en ‘Natuur’ getoond dat hij den hoofdregel der poëzij - de schoonste denkbeelden in den edelsten vorm te hullen - niet altijd volgt. Decker zimmerman had niets te geven dan zijn ‘Vriendschapsbede en groet’; dat is wel weinig, maar toch uit een goed hart. Schimsheimer geeft ‘Eene herinnering aan maarten luther, op den Hervormingsdag, 31 October 1855’, waarin ‘den man van eenvoud en van kracht’, zoo als hij luther te regt noemt, wèlverdiende hulde wordt gebragt. Het ‘Onze Vader!’, naar luther, door barbiers; ‘Hiernamaals’, door gerdes, en ‘Beden’, door o.d., besluiten het boekje.

[p. 47]

Vóór het Mengelwerk vindt men, behalven 't geen men in gewone Almanakken aantreft, een Evangelisch-Lutherschen Kalender, door Ds. t.c.c. everts vervaardigd, waarin eene chronologie van gebeurtenissen, zaken en personen, die den vervaardiger nog al moeite zal hebben gekost. Voor het overige vereenigen wij ons met een wensch van den Redacteur, en hopen dat zijn leedwezen over het gemis der medewerking van sommigen, in het volgende jaar, moge vervangen worden door de blijdschap, dat alle die leden der Luthersche Gemeente wier namen op 't gebied van dicht- en letterkunde met eere worden genoemd, hier broederlijk vereenigd mogen optreden, en dat ook daardoor de inhoud met elk jaar in belangrijkheid moge winnen.

v.v.