Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Het Stralen-Eiland. Amerikaansche Roman van Mrs. emma nevitt soutworth. Twee Deelen. Te Amsterdam, bij Gebr. Kraay. 1854. In gr. 8vo. 488 bl. ƒ 5-20.

Engeland draagt wèlverdiend den roem van de beste romanschrijvers te hebben voortgebragt. - Amerika echter, dat zich van het stiefmoederlijk Albion afscheurde, en 't boven het hoofd dreigt te wassen, wordt ook op 't gebied der fraaije letteren zijn krachtvolle mededinger. Geen wonder, inderdaad, Amerika's tijdperk zelf is dat van eene romantische ontwikkeling. Europeanen kunnen romans verdichten, maar het leven van den Amerikaan is zelf een roman.

Ook dit verhaal van eene Amerikaansche Schrijfster heeft een zeer gunstigen indruk op ons gemaakt, en ons hooge achting ingeboezemd voor de vrouw, die met zoo veel talent en bekwaamheid de Natuur en de menschen weet voor te stellen.

[p. 319]

Mrs. soutworth leidt den lezer rond door een der verhevenste en schoonste landschappen van Virginië. De handeling heeft plaats op het Stralen-Eiland, op den Kristal-berg, op Rotszigt, in het Leeuwenhol en in de Duiventil. Het Stralen-Eiland, een waar paradijs, wordt bewoond door een weduwenaar en zijnen zoon, den Generaal stuart-gordon; Kristal-berg door de weduwe armstrong met hare dochter en eene Iersche gouvernante; Rotszigt door den ouden Majoor somerville en zijne kleindochter susanna. In het Leeuwenhol leeft Sir brutus lion met zijne zuster gertrude, en in de Duiventil ontmoet men een grijzen schoolmeester met eene lieve pleegdochter. Aan dat personeel is een aantal slaven verbonden, van welke sommigen belangrijke rollen vervullen, en die daar ook schijnen geplaatst te zijn om te doen zien, dat niet alle slaven onmenschelijk behandeld worden.

Het is moeijelijk te zeggen waar de hoofdhandeling plaats heeft, daar de S. alle de épisoden zoodanig heeft zamengevlochten, dat zij een onverbreekbaar geheel vormen. De hoofdpersoon is buiten twijfel Mevrouw armstrong. Aan de uitwerking van haar karakter is de meeste zorg besteed. Zij is eene vrouw die geen God, geene deugd, geen regt kent dan haar eigen ik. Zij voedt hare dochter louise op met het doel, om, door vernietiging van hare verstandelijke en zedelijke persoonlijkheid, haren wil in den moederlijken wil geheel op te lossen. Geene moeder misbruikte ooit zoo zeer het begrip: zij is mijn eigen kind. Zij huwt haar uit aan den eenigen zoon des Generaals, om meesteres op het Stralen-Eiland te worden; doch dat oogmerk niet kunnende bereiken, en hare dochter gelukkig ziende buiten haar, haat zij haren schoonzoon zoo wel als diens vader, en neemt eene helsche wraak op beiden, door louise aan haren echtgenoot te ontvoeren en op den Kristalberg op te sluiten...maar wij mogen er niet meer van zeggen, of wij zouden gevaar loopen het werk voor den lezer van zijne nieuwheid te berooven.

Een waardig en edel karakter daarentegen bezit Miss o'riley, de dochter van eenen verarmden Ierschen Graaf. Zij treedt in 't huwelijk met den Generaal, een militair van den echten stempel. Zijn zoon kwam ons meer dan ééns onvergeeflijk besluiteloos voor. Hoe toch, vroegen we, is 't mogelijk, dat hij drie jaren lang eene beminde gade van zich gescheiden

[p. 320]

kan zien door moederlijke willekeur, en die moeder zelfs een paar malen ontmoet, zonder haar te zeggen wat hem op 't harte ligt? - En toch, wij erkennen 't, de Schrijfster heeft hem in zulk een licht weten te plaatsen, dat men eindigen moet met dit onnatuurlijk gedrag zeer natuurlijk te vinden.

Op Rotszigt wordt men bekend met susanna, een lief, zachtzinnig meisje, en met eene slaven-familie, bestaande uit man en vrouw en eene door susanna onderwezen, voordeelig ontwikkelde dochter. Die personen te zamen leveren een voorbeeld op, hoe vrijen en slaven door druk en lijden kunnen worden opgeleid tot eene zedelijke eenheid, die het maatschappelijk standsverschil onder de tranen en den lach van onderlinge liefde en trouw geheel doet verdwijnen.

De schoolmeester duif en zijne vriendelijke zoë boezemen deelneming en liefde in; men verheugt zich innig als de ontknooping zoo gunstig voor het vervolgde meisje uitvalt.

Uit het Leeuwenhol treden een broeder en eene zuster op, om den mensch in zijne natuurlijke ontwikkeling, zoo als die misschien alleen in Amerika bestaan kan, te leeren kennen. In de bewerking dier karakters is de S. allergelukkigst geslaagd.

Wij gelooven dat ieder bij de lezing van dit verhaal evenveel genoegen zal smaken als het ons verschaft heeft, en wenschen dat de Uitgevers steeds mogen voortgaan met geene andere dan zulke degelijke lectuur aan te bieden.