Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Geschiedkundige Beschouwing van de Maatschappij tot Redding van Drenkelingen, te Amsterdam, door J.A. Kool,M.D., Directeur-Consulent van genoemde Maatschappij, enz. enz. Te Amsterdam, bij J. de Ruyter. 1854. In gr. 8vo. VIII, 126 en 302 bl. ƒ 2-50.

De weldadige inrigting, die, met bovenstaanden naam bestempeld, in het jaar 1767 te Amsterdam tot stand gebragt werd, was de eerste Vereeniging of Maatschappij van dien aard in Europa. Haar voorbeeld werd weldra door soortgelijke buitenlandsche inrigtingen gevolgd, zoo als, b.v., te Venetië, Milaan, Parijs, Londen, Hamburg, enz. Ook thans nog wordt die Amsterdamsche Maatschappij tot Redding van Drenkelingen in het Buitenland naar waarde geschat, zoo als onder anderen zou kunnen blijken uit het bekende werk van den Franschen Geneesheer marc: Nouvelles recherches sur les secours à donner aux noyés et asphyxiés. Te regt heeft daarom de Heer kool geoordeeld dat die Maatschappij het wel verdiende, dat hare geschiedenis opzettelijk behandeld wierd, en dat het vooral van belang ware, de verschillende, op het door haar beoogde doel betrekkelijke, Reglementen, Besluiten, Plakkaten en Publicatiën, van 's Lands wege, of door Gewestelijke en Stedelijke Regeringen openbaar gemaakt, zoo veel mogelijk, bijeen te zamelen en door eenen herdruk aan de vergetelheid te ontrukken. De Schrijver werd daartoe in staat gesteld, eensdeels doordien hij, als veeljarig Mede-Directeur der Maat-

[p. 290]

schappij, toegang had tot de door haar bewaarde documenten, anderdeels doordien hij beschikken kon over eenen uitvoerigen Catalogus van de meest belangrijke authentieke stukken, reeds vroeger door wijlen den Heer j. de neufville opgemaakt. Deze lijst van Publicatiën, Plakkaten, Bekendmakingen, enz., wier chronologische optelling ruim dertig bladzijden druks gevorderd heeft, bevat 118 nommers, terwijl die stukken zelve, òf gedeeltelijk, òf in haar geheel overgedrukt, twee honderd en vijf bladzijden innemen. Daarna worden, van bl. 206-267, soortgelijke tot het Buitenland betrekkelijke Reglementen, Berigten, enz. medegedeeld, zoodat deze, bij de vroegere gevoegd, 132 doorloopende nommers uitmaken en 267 bladzijden beslaan. Over die uitvoerigheid mag men zich echter niet beklagen, dewijl alle die stukken, òf op de redding van drenkelingen betrekking hebben, òf daarmede in eenig verband staan. Met den verderen inhoud van het boek is het eenigzins anders gesteld. Wat den Schrijver er toe gebragt hebbe om ook het Décrêt impérial sur les sépultures en de latere Koninklijke Besluiten ten aanzien van het begraven der lijken in de kerken, benevens andere hierop betrekkelijke stukken te doen herdrukken en aan zijn werk toe te voegen, is niet wel in te zien, daar zij met het daarin behandelde onderwerp in geenerlei onmiddellijk verband staan. Dat zelfde geldt insgelijks, om van de Nalezing niet te spreken, van den op bl. 105-126 door den Schrijver medegedeelden Catalogus van Werken over Drenkelingen, Schijndooden, levend begravenen, enz. Zoodanige lijsten toch hebben in den tegenwoordigen tijd, bij de meerdere volkomenheid en toegankelijkheid der bibliographische hulpmiddelen, eene zeer ondergeschikte waarde. Had de Auteur zich alleen tot de werken over drenkelingen bepaald, dan had daaraan eene grootere volledigheid kunnen gegeven worden. Terwijl nu in die Lijst, b.v., geraud, Essai sur la suppression des fosses d'aisances, en andere soortgelijke titels zijn opgenomen, ontbreken daarentegen de Verhandeling van heller, over eenige verscheidenheden waargenomen bij Drenkelingen, en de door denzelfden Schrijver geleverde Bijdragen tot de behandeling der Drenkelingen, beiden in Hippocrates, Magazijn toegewijd aan den geheelen omvang der Geneeskunde, enz., D. II, bl. 176 en volgg. Doch wij onthouden ons van verdere aanmerkingen, die ook hier en daar

[p. 291]

op de kritiek zouden te maken zijn, dewijl wij daardoor bij dezen of genen lezer welligt het vermoeden konden opwekken, dat aan het besproken werk eene mindere waarde door ons wordt toegekend. Wij verklaren dat dit geenszins het geval is, maar dat wij daarentegen van oordeel zijn, dat de Heer k. daardoor eene belangrijke bijdrage geleverd heeft, zoo wel voor de geschiedenis der voornoemde Maatschappij zelve, als van vele gelijksoortige buitenlandsche inrigtingen. Grootendeels heeft het eerstgenoemde historische overzigt betrekking op de handelingen der Maatschappij sedert het jaar 1817. De daarvoor door den Schrijver opgegeven reden (bl. 40) is de volgende: ‘Het is niet noodig hare ontwikkeling’ (der Maatschappij) ‘hier verder na te gaan, omdat in het Verslag, bij gelegenheid van haar vijftigjarig bestaan, ten jare 1817, daarvan in het openbaar zoo welsprekend berigt is gegeven door wijlen den Heer p.a. brugmans, toen nog Mede-Directeur, en die door langdurige en ijverige medewerking zoo veel tot haren luister en bloei heeft toegebragt.’ - Of evenwel dat Verslag in druk zij uitgegeven, wordt door ons betwijfeld, dewijl de titel nergens door den Schrijver vermeld wordt. Mogt onze meening gegrond zijn, dan zou het te meer jammer zijn, dat de Schrijver niet met eenige meerdere uitvoerigheid de vroegere lotgevallen der Maatschappij heeft doen kennen.