Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

Blik op Italië, als tegenwoordig beter dan ooit voor het Evangelie te winnen. Door P. Hofstede de Groot, Hoogleeraar te Groningen. Te Groningen, bij J. Oomkens, J.zoon. 1854. In gr. 8vo. 26 bl. f :-30.

De onvermoeid werkzame Schrijver doet ons een helderen blik werpen op het tegenwoordig Italië. Met levendige kleuren schetst hij een tafereel van dat klassieke land, zoo als 't

[p. 744]

hem mondeling geschetst werd door den Heer m.v. desidéri, die in den verloopen zomer ons Vaderland bezocht. Desidéri, uit Ancona, in den Kerkelijken Staat, afkomstig, was vroeger Roomsch, maar is nu lid der Evangelische Gemeente te Nice, en met den toestand van Italië grondig bekend.

Zelfs de middelstand te Rome heeft nu meer dan ooit een afkeer van het Pauselijke juk. Men verfoeit het afschuwelijk regeringstelsel, dat elk zoo zwaar drukt. Het volk ziet dagelijks meer in, dat landbouw, nijverheid, handel, eene regtvaardige wetgeving, een goed geordend geldelijk beheer, opvoeding, alle vooruitgang in één woord onmogelijk is, zoo lang het wereldlijk gezag in handen van Priesters is. Wat de Godsdienst betreft: men gelooft te Rome aan niets, volgens veler getuigenis; eene eigenlijke ongodisterij heerscht er onder menschen van eenige verstandelijke ontwikkeling. ‘Als de Fransche soldaten’ - zegt een reiziger - ‘Rome door de eene poort uittrokken, zouden de Paus en de Kardinalen verpligt zijn, door de andere de vlugt te nemen; alleen door de hulp der Fransche wapenen kunnen zij zich op hunne zetels handhaven.’ - De oorzaak van de onderdrukking aller kerkelijke en staatkundige vrijheid ziet de bevolking in de Geestelijkheid, en met name in de Jezuïten; zoodat het de algemeene overtuiging is, dat er geene verbetering is te erlangen, dan door den val des Pausdoms, en de dán alleen mogelijke vrijheid van geweten en drukpers.

Men moet erkennen dat de hooge Geestelijkheid met Paus en Jezuïten alles doet om deze overtuiging te bevestigen. Zoo boden in den aanvang van 1854 de Piemontesche Bisschoppen den Koning een Adres aan, over den voortgang van het Protestantisme, waarin zij verklaren, dat de Geologie leidt tot Pantheïsme, de Geschiedenis tot Scepticisme, en de teekenkunst tot onzedelijkheid.

Hoe men in Italië naar 't Evangelie verlangt, en hoe 't er hier en daar met vreugde wordt aangenomen, vindt men in dit kleine geschriftje treffend vermeld. Het gelukkigst werkt de Evangelieprediking, door bekeerde Priesters, in Sardinië, vooral in de hoofdstad Turijn. - Gaarne zouden we daaromtrent nog iets overnemen van de mededeelingen die ons deze beginselen van hervorming, dat ontwaken tot nieuw leven, aanschouwelijk maken; maar beide 't geschriftje en ons

[p. 745]

bestek zijn daartoe te klein. Doch onze aankondiging kan het werkje-zelf meer gezocht doen worden, en dat is genoeg. Niemand van diegenen onzer lezers, die in den kerkelijken en staatkundigen toestand van Italië belang stellen, late dit stukje ongelezen.