Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

De Kinderwereld. Ernst en Luim. (,) ontleend uit de spelen van kleine en groote kinderen, door hunnen speelmakker N.D. Teenstra. Te Groningen, bij J. Oomkens, J.zoon. 1853. In gr. 8vo. XVI en 256 bl. f 2-:

Het gebeurt soms, dat men in den spoorwagen, of op de stoomboot, of elders een reisgenoot krijgt, wiens uiterlijke niets anders dan de eenvoudigheid eens landbouwers aanduidt en weinig geschikt is om de opmerkzaamheid op zich te vestigen. Dat belooft geen aangenaam gezelschap. Maar 't gebeurt ook wel eens, dat zulk een schijnbaar eenvoudige reismakker al gaande weg, door scherpzinnige en grondige aanen opmerkingen, toont veelomvattende kundigheden te bezitten, en als men, daardoor opgewekt, met hem in gesprek komt, verwonderd doet staan over zijn gezond verstand en veelzijdige kennis. Zoo nagenoeg is 't Ref. gegaan met dit werkje. Onder een hoogst eenvoudigen titel: ‘De Kinderwereld’, heeft de Heer teenstra eene zeer verrassende proeve van aangenaam en nuttig onderhoud geleverd. De spelen der jeugd worden hier aangewend tot leering en stichting van meer bejaarden, en leveren menige les van bruikbare wijsheid op. De inkleeding is boeijend en draagt meermalen sporen van echten, zoo schaars bij ons te vinden, humor. Het is Ref. niet wel mogelijk, in deze aankondiging een voldoend verslag van den inhoud te geven, of een oordeel over al wat hier voorkomt. Het gaat ook met den humor zóó, dat hetgeen de een bijzonder geestig of aandoenlijk vindt, den ander minder zal treffen. Daarbij bevat dit boekje, hier en daar, ook wel iets scherps, vooral bij de aanmerkingen over politiek en landsbestuur, dat wel wat getemperd had mogen worden; immers het is gemakkelijker de maatregelen der Autoriteiten te beoordeelen

[p. 529]

dan die te verbeteren! - Wij zullen tot proeve een der stukjes laten volgen, opdat de lezer-zelf over hetgeen hier geleverd wordt kunne oordeelen.

‘Haasje-over. - Hierna zagen wij de jongens haasje-over of bokje-springen. De eene boog zich zeer onderdanig voor den anderen, zoodat deze hem over hoofd en hals vloog en een kortstondigen luchtsprong deed, verheffende zich op de schouders van zijn ondergeschikten makker, als een door kuipen in de regering gedrongen raadslid; en even als deze hoog in de lucht stijgende knapen, vliegt hij ook den adelaar hoog in de lucht na, - doch, gelooft het niet, mijne hoorders! het is een reptile, een kruiper, maar geen hoogvlieger, want zoodra hij de rustpunten, t.w. de schouders van zijnen makker of den rug van den onderdanig neêrgebogen dienaar mist, stort hij magteloos in het gras neder. Dit ziet men niet alleen van de bokje-springers onder de schooljeugd, maar ook van regeringsleden, die zich, hoe onbekwaam ook, vleijende of dreigende bij de kiezers in- of opdringen, en waarvan de levende voorbeelden te zeer bekend zijn, om die hier tot staving aan te halen.

‘Op stelten loopen. - Andere knapen liepen op stelten, stapten zeer wijd en zagen, ofschoon met wankelende schreden, met een hoog verheven hoofd en trotsche blikken op hunne makkers als mindere wezens neder. - Zullen wij noodig hebben, hier ook weder eene vergelijking tusschen kleine en groote kinderen te maken? Ziet gij niet dagelijks om u verwaande menschen, die allerlei bokkesprongen maken en door hulp van anderen op zeer wankele stelten loopen? Zich zelven echter niet vertrouwende, uit gebrek aan oefening en opleiding, zijn zij voor vallen bevreesd, en deden waarlijk ook beter, om de voeten in de ploegvoor te houden. Ziet gij ook hier en daar geene jongelingen, die reeds zeer vroeg met korte beenen hoog op het paard zitten, en met Goliathsblikken verachtelijk, als uit de hoogte, op de voetgangers nederzien? Ziet gij ook niet dikwerf jonge mannen met dunne, zwakke beenen en wijde broeken en een breinloos hoofd in een grooten hoed, op het rijtuig zitten, die zich, klappende met de zweep, verbeelden, in kracht en schoonheid aan hunne paarden, en in vruchtbaarheid van hun alles omvattend verstand aan de

[p. 530]

vruchtbaarheid hunner polder-akkers gelijk te zijn? Zijn zulke aangekleede poppen en trotsche weetnieten in het oog der verstandigen niet even bespottelijk en in gevaar van vallen, als gindsche knapen, die op geleende beenen gaan en door hunne makkers tusschen hemel en aarde (maar toch nog wat nader aan de aarde) op stelten geholpen zijn? Cats zegt:

‘De kinders die op stelten gaen
Sijn rechte beelden van de waen:
Wy soecken meestal hooger schijn,
Als wy in rechte waerheyt sijn.’

Voor liefhebbers van oudheden en vrienden van den Navorscher is hier mede veel bruikbaars. Van bl. 133 tot 254 bevat het werkje eene menigte Aanteekeningen, die bewijzen dat de Heer teenstra tot de eersten behoort, en hem ook als een vlijtig en gelukkig Navorscher doen kennen. - Het uitwendige is zuiver en net, zonder opschik, en beantwoordt alzoo aan den inhoud. Ref. wenscht dit werkje vele lezers toe.