Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

Het wezen der Hervorming. Leerrede over 1 Kor. III:11-15, uitgesproken door J.H. Scholten, Hoogleeraar te Leyden, op den Gedenkdag der Kerkhervorming. Te 's Hertogenbosch, bij Gebroeders Muller. 1853. In gr. 8vo. 30 bl. f :-30.

In deze Leerrede, over wier uitgave wij ons verblijden, geeft de Hoogleeraar scholten eene nieuwe proeve van zijne groote bekwaamheid, van de helderheid zijner inzigten, en de overtuigende kracht, waarmede hij ze weet voor te dragen. Men vindt hier wat de Apostel paulus t.a.p. zegt aangaande de Christelijke Kerk, op de Hervorming overgebragt, en, overeenkomstig de gelegenheid van haren Gedenkdag, gesproken: over den grondslag, waarop zij rust, vs. 11; den aard van hare werkzaamheid, vs. 12; de verwachting, die zij koestert, vs. 13, 14, en den geest, die haar moet kenmerken, vs. 15. Vinding, ontwikkeling, aanwending der stof, naar de behoeften onzer dagen, zijn boven onzen lof verheven. Er komen hier en daar gedeelten voor die algemeene behartiging verdienen. Maar het gehéél, zoo als het daar vóór ons ligt, verdient gelezen en ter harte genomen te worden. Er is eene kracht van waarheid in, die niet kan nalaten hare werking te doeu op het onbevooroordeeld gemoed. En mogt men ook meenen in sommige opzigten van den Hoogleeraar te moeten verschillen, men zal toch, na de lezing, eindigen moeten met hulde te doen aan de openheid, den nadruk en den heiligen ernst, waarmede hij zich uitspreekt.

Slechts ééne aanmerking, die hij ons ten goede houde! Er wordt in deze Leerrede, even als in de vroeger door hem uitgegevene, vrij sterk gepolemiseerd tegen de meer bekrompene rigting, die zich tracht te doen gelden in de Hervormde

[p. 154]

Kerk. Wij stemmen toe, dat zulke polemiek, mits met gematigdheid en kalmte gevoerd, noodig zijn kan op den predikstoel, en in onze dagen wel eens noodig is. Maar kan dit toch ook niet overdreven en de stichting der Gemeente er door benadeeld worden? En zou het ook wel altijd doel treffen? Het is toch te verwachten, dat er betrekkelijk weinigen zullen gevonden worden onder 's Hoogleeraars toehoorders, die op zulk een meer bekrompen standpunt staan. En de overigen zou het kunnen beginnen te vervelen, dat er zoo gedurig wordt te velde getrokken tegen de andersdenkenden, die toch immers voor het meerderdeel dwalen ter goede trouw en méér behoeven, dan eene enkele teregtwijzing, om van hunne dwaling afstand te doen. Hoe dit ook zij, in de Leerrede die wij hier aankondigen, achten wij de bedoelde polemiek allerminst misplaatst. En in zoo verre ontneemt deze bescheidene bedenking niets aan hare hooge waarde, boven aangeduid. Wij eindigen daarom ook met vernieuwde aanbeveling.