Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

De opvoeding van den mensch ter zelfbeheersching. Naar de tweede Hoogduitsche uitgaaf van Dr. J.C.G. Joerg, Hoogleeraar in de Geneeskunde aan de Universiteit te Leipzig, enz. Te Amsterdam, bij L.F.J. Hassels. 1850. In kl. 8vo. 66 bl. f :-70.

Oude geschriften zijn niet altijd te versmaden, dacht Ref., toen hij dit voor de aankondiging eigenlijk reeds te oude werkje ontving en inzag. De lezing van het kleine boekske heeft hem overtuigd, dat die gedachte gegrond is.

Als een grijsaard van zeventig jaren, wiens geheele leven aan de beoefening en het onderwijs der geneeskunde was toegewijd, zich nederzet om de voorschriften wereldkundig te

[p. 65]

maken van zijne veeljarige ondervinding, dan heeft dat eene niet geringe beteekenis. Ref. meent tot bekendmaking van de strekking van dit kleine geschrift niet beter te kunnen doen, dan eenige zinsneden uit de Voorrede des Schrijvers en eenige regelen uit het Naschrift van den Vertaler hier over te nemen.

‘Waar ik mijn blik ook henen wende, ontwaar ik meer ligchamelijk of zedelijk bedorven en zieke dan gezonde menschen, [; menschen,] die zonder kracht om zich zelven te beheerschen, her- en derwaarts geslingerd worden.

Voor ieder, die het thans levend geslacht opmerkzaam beschouwt, is het duidelijk, dat daaronder slechts weinigen worden aangetroffen, die opgewassen zijn tegen ernstige inspanning of volharding eischende werkzaamheden, terwijl de geschiktheid en standvastigheid, noodig tot het uitvoeren van grootsche daden, nog veel schaarscher is.

Indien ge nu het grooter deel uwer tijdgenooten, die opkomen en verdwijnen, nagaat van hunne geboorte tot hun graf, dan valt u in 't oog, dat weinigen het laatste en natuurlijke tijdperk des levens: de grijsheid, bereiken; grootendeels het gevolg van vergrijpen tegen een natuurlijk dieët. (joerg.)

Wèl heeft de eenvoudige Gezondheidsleer een dunne sleep van volgelingen en weinigen zijn er, die, toegerust met eene onontbeerlijke zelfbeheersching, zich houden aan eene strikte naleving harer weldadige wetten. Daarom is 't gewis de roeping van den Geneesheer, dat hij zich bewege buiten den cirkel, dien de gewoonte en de sleur om hem heengetrokken hebben; dat hij niet slechts optrede, als een, die ziekten geneest, gelijk de algemeene stem van hem vergt, maar dat hij ook zijn invloed poogt te gebruiken om ziekten te voorkomen.’ (h. riehm.)

Meer is er tot aanprijzing van deze beknopte, wèlgeschrevene Gezondheidsleer niet noodig; hoewel er véél meer van gezegd kan worden. Zij is vol nuttige voorschriften, heilzame wenken en regelen. Wie zijne gezondheid lief heeft, en hooge en langdurige rente wenscht te genieten van 't hem aanvertrouwde kapitaal zijns levens, schaffe zich dit werkje aan; hij zal zich die geringe uitgave niet beklagen: vooral dan niet als hij de lessen er in vervat opvolgt.

l.h.v.