Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

Beschrijvende Catalogus van 7000 Portretten van Nederlanders en van buitenlanders tot Nederland in betrekking staande, afkomstig uit de collectiën van de Burlett, Verstolk van Soelen, Lambertsenz. Met twee registers enz. Alles verzameld en beschreven door Frederik Muller.Te Amsterdam, bij F. Muller. 1853. In gr. 8vo. f 5-70.

Door dit werk heeft de Heer muller alle geschied- en letterkundigen, niet alleen in, maar ook buiten ons vaderland, aan zich verpligt, aan eene lang gevoelde hehoefte voldaan, en tevens aan de portret-verzamelaars een onontbeerlijken Ieiddraad gegeven. - Zeldzaam verscheen een werk zoo te juister tijd als dit; nimmer toch was de lust om portretten te verzamelen, zóó algemeen, en allen ontbreekt een getrouwe gids. In eene breede en wèlgeschreven Inleiding ontwikkelt de Schrijver den oorsprong en het doel van zijn werk; deelt vervolgens zijne denkbeelden mede over verzamelingen van historische prenten in 't algemeen en van portretten in 't bijzonder, over haar nut, haren oorsprong, hare inrigting en beschrijving; waarna hij met eene lijst van vroegere verzamelingen van dien aard en eenige bijzonderheden omtrent hare lotgevallen besluit. Veel van hetgeen de Schrijver mededeelt is geheel nieuw. Als kenner spreekt hij over een vak, aan welks hoofd hij jaren lang stond, en geeft wenken en inlichtingen, die elke verzamelaar op hoogen prijs moet stellen; terwijl men op elke bladzijde sporen ontdekt van ongemeene ervarenheid in de geschied- en letterkunde, niet alleen van ons, maar ook van andere volkeren. Deze Inleiding wordt gevolgd door den Beschrijvenden Catalogus, die 331 digt ineengedrukte bladzijden beslaat.

De Schrijver is zelf overtuigd van de onvolkomenheid van zijnen arbeid; doch wij danken hem, dat die overtuiging hem

[p. 725]

niet bewogen heeft om de resultaten er van aan het publiek te onttrekken; eerst na veel en lang onderzoek, en eene reeks van gedachtenwisselingen, kan men op een completen Catalogus hopen. Bij een vlugtigen blik in het werk misten wij eenige bekende namen, en sommige portretten, die wij in ons bezit hebben of vermeld zagen. Zoo misten wij het portret van philips II, geëtst door j.p. lange, naar de teekening van h.f.c. ten kate; dat van augusta maria, Prinses van Oranje, aetatis 12, anno 1643, ovaal regts in 8; die van floris van pallant, van m.a. de ruiter, door waanders, naar bol; van Grave van hogendorp, door l. de koningh, naar radin saleh; van den Generaal-Majoor charles, Baron nepveu, van den Baron tuyl van serooskerke, martens van sevenhoven, j.k. van goltstein, kien, van constantijn huygens, door schoonjans, johan van slingelant, amelia moens, maria van de capelle, van Burgemeester kies, naar goltzius, van pieter paulus met omschrift, door a. zurcher, het portretje van thomas à kempis, oud 92 jaar, met drie regels Nederduitsch, ovaal, van p. post, Achitect van den Prins van Oranje; van j. bogardus, naar f. hals, door s. van de velde; van matthijs van gerwen, Regtsgeleerde te Amsterdam; van de Dichters johannes en petrus van braam, p. nuits; van de Predikanten balthasar en jacobus lydius, jean guyot, Fransch Predikant te Rotterdam, door houbraken, naar p.j.d. la croix (geb. 5 Mei 1710, ob. 5 Mei 1778); van j.c. sylvius, door rembrandt, van den Geneesheer ernestus ras aet. 54 ovaal regts; het kleine portretje van Dr. van beverwijck vóór zijn Autarceia; dat van j. smetius, e.j. thomassen à thuessink, door portman; van arnold van stalen in zwarte kunst; van bernard stockman françoys, schoolmeester te Dordrecht, ovaal, links, met een boek in de hand; van den Geleerden m.z. boxhorn, ovaal, regts, met zinspreuk en Latijnsch onderschrift; dat van tegularus, door suyderhoeff; van a. koppenol, door c. de visscher, 1658; dat van j. smits, jr., steendruk van mortelmans en c^o. te Rotterdam; van de vrouw van f. van mieris, door j.s. kauber; van Jhr. j.g.w. merkes van gendt, steendruk van c.w. mieling in folio; van Prof. domela nieuwenhuis en vele anderen. Het ware te wenschen dat er eenige bladen, b.v. in den Navorscher, voor portretten, die niet op den Catalogus van muller

[p. 726]

voorkomen, wierden afgezonderd, ten einde voor eene tweede editie van denzelven te kunnen dienen. De Heer muller heeft overigens met de uiterste naauwkeurigheid, kennis van zaken en oordeel den Catalogus geschreven; de daaraan toegevoegde Registers zijn hoogst belangrijk. Nog eens: de geschied- en letterkunde is hem veel verpligt en wacht met verlangen naar den beloofden Catalogus der historische prenten en topographische prenten en teekeningen.