Dat heeft, vooral in den laatsten tijd, ook den voorkeur verworven. Daarbij ontbreekt het in dit werk ook niet aan gebeurtenissen die onwaarschijnlijk mogen heeten; zoo als b.v. het overzwemmen van eenen stroom in de duisternis; de geheime policie der heidenen; de gewaagde voorspellingen, en het verborgen testament. Het is waar, zulke dingen behooren in eenen roman te huis; maar james schijnt zelf aan de verdiensten van zijn werk te hebben getwijfeld, daar hij zijnen naam een tijd lang verzweeg; - en dat het werk evenwel opgang maakte is nog geen afdoend bewijs van verdienste. - Aan den anderen kant echter moet men erkennen, dat het hem zeer goed is gelukt de nadeelige gevolgen eener luim in het licht te plaatsen.
Chandos was een natuurlijke maar erkende zoon van den Heer van winslaw, bekwam na diens dood eene geringe fortuin, en verschilde hemelsbreed van zijnen broeder, den opvolger zijns vaders. Hij nam zich voor als tuinier te gaan dienen en toch nu en dan de voorregten van zijnen stand en zijne opvoeding te genieten. Die dubbele persoonsvoorstelling moest welhaast tot zonderlinge gebeurtenissen en onvoorziene gevolgen aanleiding geven.
Naar het oordeel van Ref. zou deze roman waarlijk een der besten van james zijn, als hij de helft korter ware; maar dat oordeel is persoonlijk, en anderen kunnen zéér wel het werk volstrekt niet te lang vinden. Dit is vrij zeker dat men, ook zonder den naam, er zeer gemakkelijk james in herkend, en dat het voor zijne vrienden zeker een van zijne beste werken is.
De Vertaler heeft zich goed van zijne taak gekweten even als de drukker en de uitgever. Het titelvignet is fraai, maar in de beide deelen hetzelfde. Zulk eene karigheid is niet goed te keuren. Het werk ziet er overigens net en bevallig uit, en Ref. eindigt met er een goed debiet aan toe te wenschen.
l.h.v.