Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

1. Nederlandsche Chrestomathie. Bloemlezing uit de werken van eenige voorname hedendaagsche Nederlandsche Proza-schrijvers en Dichters, ten gebruike der jeugd ingerigt door L.Th. Zeegers.Derde druk. Te Amsterdam, bij Weytingh en van der Haart. 1852. In kl. 8vo. 202 bl. f :-50.
2. Recueil Poétique. Choix de Morceaux, tirés des meilleurs Poètes Français du XIX^e Siècle. Par a.b. maatjes. Te Amsterdam, bij J.H. Gebhard et C^o. 1852. In kl. 8vo. 168 bl. f :-80.

In weerwil van den grooten aftrek dien het eerstgenoemde werkje vindt, door zijne ongemeene goedkoopheid, loopen wij er niet hoog mede. Als men maar eenigzins belezen is kost het maken van zulk eene bloemlezing, hier en daar met eene aanteekening, die óók maar is af te schrijven, weinig moeite, en dat te doen is een gemakkelijk middel om als auteur te figuréren. Dit laatste is verleidelijk, en vandaar dat meer dan een tot het zamenstellen van zulke bloemlezingen gekomen is, die er niet bevoegd toe was. Al is echter de verzamelaar werkelijk geschikt om in den hof der letteren het keurgebloemte te onderscheiden, dan heeft zijne Chrestomathie toch maar luttel waarde, wanneer hij maar ten halve in dien hof bekend is, en dus niet levert, uit hetgeen er is, een volledig werk; maar slechts stukwerk, uit hetgeen hij er van kent. Dat déze Chrestomatie maar stukwerk is blijkt reeds uit het woordje ‘eenige’ op den titel: de verzamelaar kent werken van eenige voorname schrijvers en dichters, en daaruit gééft hij wat. Maar is dat een weg om de jeugd met onze proza en poëzij; met onze Schrijvers en Dichters bekend te maken? Wat aantal beroemde namen worden hier gemist, die niet mogen verzwegen worden, waar men de jeugd bekend wil maken met de schatten der Vaderlandsche letterkunde, en met de Schrijvers

[p. 90]

en Dichters op welke 't Vaderland reden heeft zich te verheffen. Wij houden 't werkje voor eene boekverkoopers-speculatie en keuren 't als zoodanig niet af; want goedkoopheid dient èn den handel, èn de letterkunde, èn de letterkundigen; maar als Chrestomathie voor de jeugd kunnen wij 't te minder goedkeuren, juist omdat het door zijne goedkoopheid andere bloemlezingen verdringt. De Uitgevers zullen wèl doen wanneer zij door iemand die den gehéélen schat onzer letterkunde kent een tweede gedeelte doen zamenstellen, uit hetwelk de jeugd ook met de hier ontbrekende Schrijvers en Dichters bekend kunne worden. Over de zamenstelling in verband met eenig bijzonder plan (áls dat bestaan heeft) kunnen we niet oordeelen; want de verzamelaar zegt wel in een berigtje vóór den derden druk, dat het boeksken een doel heeft; maar hij zegt niet wélk. Dat berigtje is dus óók niet volledig. Den titel vinden we zéér gebrekkig. Een gedeelte van den inhoud bevat uittreksels uit werken van mannen die reeds twintig of meer jaren dood zijn, en dat noemt de titel ‘hedendaagsche’ proza-schrijvers en dichters! - Wat het woordje ‘ingerigt’ moet beteekenen begrijpen wij niet; als 't geen nutteloos aanhangsel is. Wij gelooven 't daarvoor te moeten houden. Het woord ‘jeugd’, eindelijk, is veel te onbepaald. Voor kinderen althans is de inhoud niet geschikt. Wij vinden overigens niets in dit werkje, dat regt geeft om te zeggen dat het voor de jeugd is ingerigt.

Uit den titel van N^o. 2 blijkt al dadelijk, dat déze bloemlezing komt van iemand die weet te onderscheiden en zich naauwkeurig uit te drukken. Dit werkje is bestemd voor een bepaald gedeelte der jeugd: schoolleerlingen van de middelen hoogste klassen. Men vindt ook hier gedichten zoo wel van reeds ontslapen als van levende zangers, doch te zamen zijn ze geen ‘hedendaagsche’ dichters; maar dichters van de XIX^de eeuw. De verzamelaar toont ook te begrijpen, wat het zeggen wil zulk een werkje: voor de jeugd in te rigten. Het bevat twee, drie, of méér gedichten van omtrent dertig voorname Fransche poëten uit het gemelde tijdvak. Die gedichten staan bijeen, en worden voorafgegaan door een berigt van des dichters leven en voornaamste werken. Alleen omtrent emile déschamps, théophile gautier en rességuier ontbreekt dat. - Het waarom is een raadsel, en had in 't voorbe-

[p. 91]

rigt kunnen worden opgelost. - Aan den voet der bladzijden vindt men bovendien de vereischte taal-, aardrijks- en geschiedkundige ophelderingen, en belangrijke wenken omtrent de woordvoeging en uitspraak. Dit werkje is dus niet alleen in naam, maar in waarheid ingerigt voor de jeugd; - de jeugd kan er, behalven 't geen van de dichters is overgenomen, ook nog iets uit leeren omtrent den stijl en de taal. - Naar óns gevoelen hadden ook wel van alfred de musset, saintebeuve en alfred de vigny een paar stukken mogen opgenomen worden. Bij herdruk kan dit verzuim, indien 't er een is, worden hersteld. Als we N^o. 2 aanprijzen als goedkoop en zeer oordeelkundig zamengesteld, en N^o. 1 (in afwachting van de noodige aanvulling) als 't goedkoopste van alle ons bekende Nederduitsche Bloemlezingen, laten we, dunkt ons, aan beiden verdiend regt wedervaren.