Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

Vier weken vacantie, of de arbeid is oorlog tegen de ellende. Eene vertelling naar het Hoogduitsch van Thekla von Gumpert. Door A.G. Bruinses. Met twee plaatjes. Te Maarssen, bij C.H. Nederhasselt en Zoon. 121 bl. f :-75.
Het stomme kind, of Gods onvergankelijke geest in alles. Eene vertelling naar het Hoogduitsch van Thekla von Gumpert. Door A.G. Bruinses. Met twee plaatjes. Te Maarssen, bij dezelfden. 92 bl. f :-70.

Deze twee vertellingen voor kinderen zijn door eene vrouw met talent geschreven, en de vertaling is wèl geslaagd.

Het eerste verhaal draagt de kleur van den tijd en van het land, waarin het geschreven is. Gelukkig ons dierbaar Vaderland, waar de arbeid nog in eere is! Maar laten wij daarom het gevaar der besmetting van buiten niet te ligt achten! Moge men in Nederland de hersenschimmen van het Communisme verafschuwen, er heerscht toch een gebrek, dat, zoo het algemeen wierd, den arbeid zou vernietigen. Dat gebrek is: dat de leerling te vroeg zijnen meester ontloopt, en daardoor, ja, wel werkt, maar toch geen degelijk en bekwaam werkman wordt. Gebrek aan arbeid in ons Land is niet zelden gemis van bekwaamheid om goed te arbeiden. Meer dan ééns hoorden wij 't werkbazen zeggen: wij zitten verlegen met de menigte van werk, maar kunnen geene knechts vinden, die hun werk verstaan. Men lette vooral dáárop bij de volksopvoeding; want wie niet geschikt is

[p. 487]

tot het doen en leveren van deugdzaam werk, is een kankerachtig lid der Maatschappij, dat schade, ontevredenheid en bederf rondom zich verspreidt.

De Vertaler heeft achter de vertelling een goed woord gevoegd, dat wij gaarne overnemen, omdat 't den inhoud opgeeft, en het doel geheel doet uitkomen.

‘Wij hebben acht knapen uit de school te Posen bij hunne reis naar huis en hun verblijf aldaar op den voet gevolgd, en den invloed gezien, dien zij op anderen uitoefenden. Wij hebben den vrolijken maar tevens verstandigen pieter leeren kennen, en barbara, de kreupele vrouw, die woorden van ware wijsheid sprak. Ook hoorden wij den waardigen bernhardi, en zagen, hoe de kleine, hulpelooze herman door den arbeid niet alleen zijne eigene ellende en die van zijnen grijzen grootvader bestreed, maar ook zijne deugd bewaren en voor een ongelukkig verlaten wezen eene betere toekomst bereiden kon. Wij hebben het in den Graaf gezien, hoe zonder arbeid ook bij den rijkdom groote ellende kan bestaan, en geleerd, hoe werkeloosheid en gemis van bestendig en nuttig werk de bron is van vele en velerlei ellende, gelijk de ontmoeting in de herberg, het verhaal van barbara en de mededeeling der knapen ons toont; al hetwelk berust op de geschiedenis der laatste jaren.

Jeugdigen van jaren, spiegelt u, terwijl gij dit boekje leest, aan de vele nuttige voorbeelden en goede lessen, welke gij, gelijk wij hopen, er in zult vinden. Leert den tijd uitkoopen als het kostelijkst geschenk van God, dat, wèl besteed, den besten zegen aanbrengt, maar, verwaarloosd, ten vloèk wordt: een boom, die niet dan wrange vruchten draagt.

‘Alleen door werken kan de mensch gelukkig zijn op aarde en beantwoorden aan de hooge, hem door God aangewezene bestemming. Alleen daardoor zal hij rust vinden voor zijn gemoed onder alle omstandigheden des levens, want het schenkt een vrij geweten; hij zal onafhankelijker worden van de gunst of wangunst der menschen; hij zal het gebouw van zijne eigene welvaart optrekken. en dat van zijne medemenschen bevestigen. Hij

[p. 488]

zal zich bewaren voor verleiding van allerlei aard, en, door den arbeid de menschelijke ellende bestrijdende, zich-zelven een vrolijk en blijmoedig leven bereiden.

O, leert dan toch vooral vroegtijdig den arbeid beschouwen als het beste wapen om een geluk te bevechten. Biedt zich aan u de gelegenheid ook niet aan, om zoo bepaaldelijk te werken voor uwe medemenschen, als de knapen in het verhaal die vonden om hunne krachten te ontwikkelen, gij zult daarom de uwen toch wel op deze of gene nuttige wijze kunnen oefenen, en ze voor eene rust bewaren, die maar al te spoedig tot roesten overslaat. Uw geest zal werkende heerlijke vruchten voortbrengen tot eer van God, tot uw en uwer medemenschen tijdelijk en eeuwig welzijn.

Welnu dan, strijdt den besten strijd tegen de aardsche ellende, en verwacht daarop de kroon der overwinning, die God u schenken zal: een gezond ligchaam en een blijden geest, onder alle omstandigheden des levens, en een vrij geweten, ook wanneer het niet naar bidden en wenschen gaat.

Wordt dan een zegen voor de Maatschappij! Velerlei ellende heerscht daarin, maar ze zou veel minder zijn, indien een iegelijk haar in zijnen stand met het wapen van den arbeid bestreed. Door dien strijd zullen armoede en zonde langzamerhand verdwijnen, godsdienst, deugd en geluk zullen zich meer en meer verspreiden. Hoe meer daarenboven gij uwe krachten inspant, hoe grooter de zweetdroppelen zijn, die van uw aangezigt parelen, terwijl gij voor uw brood werkt; hoe meer uw hart open zal staan voor hen, wien de Alwijze de krachten niet heeft geschonken om voor zich-zelven te werken; hoe meer gij u in den gebede zult houden aan Hem, die ook werkt tot nu toe, en die met zijnen bijstand diegenen wil ondersteunen, die des Heeren wijze spreuk voor oogen houden: werk en bid.’

Over den titel van de tweede vertelling ligt eene Duitsche tint; maar het verhaal staat echter in waarde met het eerste gelijk. Laat de Schrijfster hare kleine heldin in eene ideale wereld, als eene bij over bloemen zweven,

[p. 489]

zij doet tevens zien, dat de praxis op deze aarde te huis behoort. Aan kinderen kan dit werkje met gerustheid gegeven worden, en ook de ouders die 't lezen, zullen er regtstreeks of zijdelings menigen wenk ontvangen, die nuttig werken kan op hunne niet altoos gemakkelijke taak.

Moeder martha is een toonbeeld van braafheid en opgeruimdheid, het verwezenlijkt ideaal van eene gezonde ziel in een gezond ligchaam. Marietje het arme, sprakelooze kind, werd door hare ouders geheel aan de Natuur overgelaten, en de Natuur leidde haar op tot kennis van en liefde tot God; zij zag en vond Hem in al de wonderen, die haar omringden; en merkte zij de ééne groote les der Natuur niet op: dat alles werken moet, om aan zijne bestemming te voldoen; dit zij voor elk een wenk, tot inachtneming van alles wat de Natuur den mensch leeren kan en leeren wil.

Ook de bijpersonen zijn wèl aangebragt. Als het boekje door groote kinderen gelezen wordt, zal 't den hypochondrist kunnen opwekken, om, even als de boekverkooper van thekla, bij moeder martha een recept te halen tot zijne genezing. Dat recept wordt in de Natuur-zelve klaar gemaakt, en het gebruik er van is even gemakkelijk als aangenaam. Wij nemen van deze vertellingen een vriendelijk afscheid, met den wensch, dat zij bij velen ook een vriendelijk onthaal mogen vinden.