Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

[p. 97]

Boekbeschouwing.

Jezus Christus de ware Hervormer. Een woord van ernst en liefde aan mijne voormalige Roomsch-Katholijke geloofsgenooten, door H. Grootegoed. Te 's Gravenhage, bij H.C. Susan, C. Hz. 1850. 96 bl. f :-80.

Dit werkje is, gelijk reeds uit den titel blijkt, door iemand geschreven, die, door zijn geweten gedrongen, van de Roomsche Kerk tot de Protestantsche is overgegaan. Het is niet zeldzaam, dat zulke menschen behoefte gevoelen, om van een zoo beslissenden stap in hun leven openlijk rekenschap te geven aan hunne voormalige geloofsgenooten. Maar onder de zeldzaamheden behoort het, zoo wij meenen, dat hunne geschriften regt beantwoorden aan het doel, dat zij zich hadden voorgesteld. Doorgaans slaan zij, aan de heerschappij des bijgeloofs ontworsteld, een te hoogen toon aan en beijveren zij zich meer om de dwalingen en misbruiken der Roomsche Kerk te wederleggen, dan om hunne tegenwoordige, meer Evangelische belijdenis in helder licht te plaatsen, en op goeden grond aan te bevelen. Te verwonderen is dit niet, daar het eenigermate in den aard der zaak ligt; maar wie zou niet wenschen, dat het anders ware? Bij eenige bedrevenheid in de H. Schrift valt het in waarheid niet moeijelijk, om duizendmaal wederlegde dwalingen nog eenmaal te wederleggen en eene menigte bedenkingen in te brengen tegen eene leer, die in zoo menig opzigt in tegenspraak is met het Evangelie. Maar naauwlettend zelfonderzoek en opgewekte geloofskracht wordt er vereischt, om in duidelijker en bestemde bewoordingen op te geven, wat men in christus gevonden heeft en waarin eigenlijk het Evangelie van Gods genade bestaat. En zoo lang men daartoe buiten staat is, al is ook de overgang tot de Protestantsche Kerk in volkomene opregtheid geschied, deed men in den

[p. 98]

regel beter, om de pen te laten rusten. Eene meerendeels negatieve verantwoording levert zelden andere dan bloot negatieve vruchten op. En al gelukt het soms een voormaligen geloofsgenoot de oogen te openen voor de dwalingen zijner Kerk, wat zal het hem baten, indien hij niet tevens den éénigen weg des behouds, in overeenstemming met zijne zondaarsbehoeften, zich ziet voorgesteld Bovendien heeft zulk eene negatieve verantwoording ligt den schijn van groote liefdeloosheid, die vermeden ware bij eene meer positieve voorstelling der Christelijke waarheid. En hoe zal het goede woord, dat om den man, van wien het komt, reeds verdacht is, ingang vinden, indien daarin meer scherpheid van toon, dan liefde heerscht?

Deze opmerkingen zijn, naar ons oordeel, in menig opzigt van toepassing op den, overigens niet onbelangrijken inhoud van dit geschrift. Wij wenschen den Heer grootegoed, dien wij niet kennen, van harte geluk met zijnen, naar 't schijnt, welgemeenden overgang, en kunnen het ons begrijpen, wat bange dagen en jaren daaraan zijn voorafgegaan. Wij wenschen hem echter toe, dat hij, van zijne vroegere dwalingen genezen en aanvankelijk tot eene meer zuivere kennis van het Evangelie gebragt, van nu aan voortga met zijn onderzoek der waarheid en, in plaats van in enkele kennis te berusten, door het geloof opwasse in christus zijnen Heer. Wij verbeelden ons dat zijne geloofsbelijdenis, hier in korte woorden opgegeven, dan nog veel winnen zal in veelzijdigheid en diepte, en dat hij de onuitsprekelijke waarde van het kruis van christus, nu slechts van ter zijde aangeroerd, voor zijn eigen hart meer zal leeren gevoelen. Daartoe is hij, zoo wij hopen, op den weg, en gaarne vernemen wij later iets van zijnen voortgang te dezen opzigte. Wat overigens zijn geschrift betreft: daarin is veel goeds en het ontbreekt den man blijkbaar niet aan kennis der waarheid, in tegenoverstelling van de dwaling. Maar wij hadden den toon lager, kalmer, bedaarder gewenscht, en tegenover zijne vroegere geloofsgenooten bescheidener. De ernst van dit woord kon over

[p. 99]

het algemeen heiliger en de liefde reiner en óvervloediger zijn. Onbepaald aanbevelen kunnen wij het daarom niet, en van de uitgave beloven wij ons weinig nut, tenzij er middel bestond, om het te brengen in de regte handen.

God geve, dat, te midden van den strijd onzer dagen, de waarheid, die in christus is, in liefde betracht en daardoor menig hart geopend worde voor hare geloovige erkenning!