Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1851

De familie Caxton. Een tafereel uit het dagelijksch leven. Naar het Engelsch van Sir Edward Lytton Bulwer, Schrijver van: ‘de familie Beaufort,’ enz. Door M.P. Lindo. III Deelen. Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen. 1850. In gr. 8vo. 884 bl. f 8-70.

Bulwer karakteriseert zelf zijn werk, wanneer hij in de voorrede verklaart: ‘als roman beschouwd, is het eene

[p. 375]

proef, die eenigzins verschilt van de vroegere werken van den Schrijver - het is het eerste werk, waarin hij den humor heeft gebezigd, minder met het doel om te hekelen, dan om beminnelijke karakters te schetsen - het eerste werk ook, waarin hij den mensch beschouwt, minder in zijne woelige betrekkingen tot de wereld, dan in de rust van zijn eigen huis. In één woord, het grootste gedeelte van het boek is besteed geworden aan de voorstelling van huiselijke tooneelen. Terwijl hij zich dus beroept op de sympathieën van liet menschelijke hart, nemen de gewone huiselijke aandoeningen de plaats in van die meer levendige of grootsche hartstogten, welke gewoonlijk (en niet zonder reden) op den voorgrond staan bij Romantische verhalen. - - Datgeen, wat men den dieperen zin van het geheel mag noemen, heb ik getracht het te verduidelijken door de leer, dat, hoe verre wij ook mogen afzwerven, ons geluk steeds binnen eenen naauwen kring zal gevonden worden, te midden der voorwerpen, welke onmiddellijk binnen ons bereik zijn - maar dat wij slechts zelden deze waarheid inzien (hoe afgezaagd die ook zij in alle philosophische scholen), tot dat wij onze onderzoekingen over een ruim veld hebben uitgestrekt. Om den zegen der rust te verkrijgen, hebben wij meer beweging noodig, dan slechts eenige wandelingen door onze kamer. De tevredenheid is gelijk aan het kristal, op hetwelk claudianus de bewondering van een kind en de verbeelding van een dichter heeft verspild: Vivis gemma tumescit aquis.’ Aanbeveling aan leesgezelschappen en leesbibliotheken in het bijzonder en aan romanlezers in het algemeen behoeft dit zoo wèlgeschreven werk niet; zijn inhoud en de naam des Schrijvers zijn aanbeveling genoeg. De familie Caxton is den Schrijver van de familie Beaufort ten volle waardig. Wij weten niet wat wij na de lezing meer moeten bewonderen òf de uitgebreide kennis van landen en volken, van de geschiedenis der oude en nieuwe wereld, de kennis van de werken en stelsels van verschillende wijsgeeren van vroegeren en lateren tijd, den diepen blik in het huiselijke leven en

[p. 376]

menschelijke hart, - òf de eenvoudigheid waarmede alles wordt medegedeeld, terwijl een schat van wijsheid gelegd wordt in den mond van augustus caxton, pisistratus of trevanion, en ongezocht geweven wordt in den roman. Het plan van het verhaal verraadt den geoefenden geest van den bekwamen Schrijver, terwijl de uitvoering zijn groot talent eere aandoet. Deze eerste humoristische proeve van den beroemden bulwer rekenen wij uitnemend gelukt, zij was de overbrenging op Nederlandschen bodem allezins waardig, en die overbrenging is op eene voortreffelijke wijze door den kundigen Vertaler volbragt. Twee aanmerkingen willen wij echter niet achterwege laten: de eerste is, dat de Schrijver of de Vertaler ten nutte der lezers de Latijnsche en Grieksche aanhalingen en woorden had moeten overzetten, en de tweede, dat het publiek, zich vereenigend met de reden waarom er geen vignet op het titelblad is, met reden verwachten mogt, dat zulks invloed zoude hebben op den prijs des werks; maar van dien invloed is niets te bespeuren.

†-.