Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

[p. 667]

Spreuken voor de keuken door Philodulus, Schrijver van: ‘De mensch en de dieren’ enz. Te Deventer, bij A. ter Gunne. 1849. In post 8vo. 92 bl. f :-

Terwijl er zoo veel geschreven wordt, om onder den bedrijvigen volkstand in het algemeen godsdienstzin en goede zeden aan te kweeken, heeft een ongenoemde Schrijver zijne aandacht bij eene enkele volksklasse bepaald, die alle belangstelling verdient. Allerwegen worden klagten geuit over ontrouw, verwildering, zedelijke ontaarding van den dienstbaren stand. Ook dit kwaad zal zijne toekomst niet ontgaan. Het is zeer te betreuren, dat de pogingen van het Hoofdbestuur der Maatschappij: Tot Nut van 't Algemeen, om de Departementen dier Maatschappij tot deelneming aan de zedelijke verbetering van dien stand op te wekken, zoo goed als mislukt zijn. Des te meer zou het van belang wezen, de oorzaken van dit kwaad, zonder eenige terughouding, open te leggen, zoo als die vooral zijn gelegen in eene opvoeding zonder God en zijn Woord, en in de slechte voorbeelden, welke de dienstboden dikwerf voor oogen hebben in hunne heeren en vrouwen, die even los van God en buiten gemeenschap met hem zijn als zij-zelven. 't Volk en de dienstboden aldus aan elkander zedelijk gelijk zijnde, gaat aan den eenen kant de liefde, aan de andere zijde de eerbied en het ontzag verloren. Het egoïsme wordt beginsel bij beide en plaatst zich tusschen hen, en wat zich daaruit laat verklaren en oplossen behoeven we onze lezers niet voor te stellen.

Een gepast of tijdig werk neemt dus hij ter hand, die er zich bepaaldelijk toe zet, om een heiliger beginsel in beider gemoed te vestigen. Philodulus heeft die edele taak aanvaard, met dit werkje aan het publiek aan te bieden. Hij is voornemens dien arbeid voort te zetten, wanneer een gunstig debiet hem van een goed onthaal verzekert. Wij wenschen het den Schrijver toe, èn om het oogmerk, dat hij zich voorstelt, èn om de wijze, waarop hij het tracht te bereiken. In een popu-

[p. 668]

lairen, doch geenszins platten toon heeft hij eenen waardigen man, in een regt verwilderden kring van dienstboden, ernstige woorden in den mond gelegd over de vreeze des Heeren als het beginsel der wijsheid, en over het verderfelijke der spotternij. De laatste voorlezing heeft ons door hare levendigheid van voorstelling en uitdrukking beter voldaan dan de eerste: maar wij geven philodulus in bedenking, of het niet goed zou zijn, wanneer hij weder voorlezingen opneemt, die te bekorten. Hij-zelf schijnt reeds gevoeld te hebben, dat deze te lang zijn; daar hij een der hoorders laat zeggen: ‘Mij was de preek van zacharias veel te lang en te droog.’ - Zulke aanmerkingen, die, vooral wanneer ze gegrond zijn, een nadeeligen indruk maken, en de goede uitwerking belemmeren, kunnen door kortheid en bondige puntigheid worden verhoed. De Schrijver, indien hij er zich op toelegt, kan er niet bij verliezen.

Huismoeders zullen haar geld niet wegwerpen, als zij dit boekje voor de keuken zich aanschaffen. Wij nemen de gelegenheid waar, om aan die Nederlandsche huismoeders de vriendelijke vraag te doen: is er een Bijbel in uwe keuken?