Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

[p. 605]

Boekbeschouwing.

Repertorium voor Buitenlandsche Theologie, uitgegeven door J.P. de Keyser, Predikant te Noordeloos, c.a. Jaargang 1850. Eerste Stuk. Te Utrecht en Meppel, bij W.H. van Heyningen. 1850. In gr. 8vo. f 2-:

Dit Tijdschrift, aan de wetenschappelijke beoefening der Godgeleerdheid gewijd, blijft voortdurend beantwoorden aan zijne bestemming, om de voornaamste buitenlandsche voortbrengselen en verhandelingen in dit belangrijke vak, hier bekend te maken. Het is een opmerkelijk en verblijdend verschijnsel, dat de Godgeleerde studie zich meer en meer aan de vorderende wetenschap aansluit, hetwelk, naar 't gevoelen van Ref., het eenige middel is, om in onzen tijd de Theologie op de hoogte te handhaven, die haar, in hare naauwe vereeniging met de dierbaarste belangen der menschheid, toekomt. Hield zij op, met de wijsgeerige, taal- en geschiedkundige wetenschappen gelijken tred te houden, zij zou dan gevaar kunnen loopen de achting, in welke zij staat, te verliezen, inzonderheid bij die denkende mannen, welke van overdrevene philosophische bespiegelingen teruggekomen, in haar den weg zien, om tot eene toenadering te komen van het geloof en het weten, van Godsdienst en Wijsbegeerte.

De verhandelingen en andere stukken, die in het Nummer van het Repertorium voorkomen, dat wij nu aankondigen, kunnen allen voor de bereiking van dit heilzame doel dienstbaar zijn. Vooreerst treft men hier nog een woord aan over het beginsel van het Gereformeerde leerbegrip, door Dr. baur, dat de zoo belangrijke beschouwingen over de geloofsleer der Gereformeerde Kerk, naar aanleiding van Dr. alexander schweizer's Reformirte Dogmatik, waardig besluit. Zeer opmerkelijk is de tweede verhandeling: over den Antichrist of Sektengeest;

[p. 606]

eene bijdrage tot de kennis der schaduwzijde van het Christendom in Noord-Amerika, door Dr. john w. nevin, Hoogleeraar in de Godgeleerdheid te Mercusburg in Pensilvanië. Doch wij moeten voornamelijk de aandacht vestigen op het zoo grondig geschreven stuk van g.l. hahn: Opmerkingen naar aanleiding van f.c. baur's kritische onderzoeking over de Kanonieke Evangeliën, hunne verhouding tot elkander, hun karakter en oorsprong. De slotsommen van de rigting, en de beweringen van de thans zoo veel besprokene Tubinger School, worden hier met scherpzinnige onpartijdigheid wederlegd; echter niet zonder de gegrondheid van sommige stellingen en onderzoekingen der Tubingers te erkennen. Onder de verslagen en berigten vindt men een uitvoerig verslag en beoordeeling van 't eerste deel van het belangrijke werk van Dr. k.w. ideler, Versuch einer Theorie des religiösen Wahnsinns, en eene aankondiging van een werkje, op nieuw naar den oudsten druk uitgegeven; namelijk dat van heinrigh dorpius, Die Widertäufer in Münster; Eene bijdrage tot de geschiedenis van het Communismus, in de XVIde eeuw.

Maar het stuk, dat het meest ons geboeid heeft en dat wij aan allen, die een der levensvragen van onze eeuw ter harte nemen, ten sterkste aanbevelen, is de korte, doch zaakrijke Verhandeling van Dr. e. zeller: over de betrekking der Theologie tot de Wetenschap in de Kerk; waarin de beginselen, die wij zoo even aanstipten, nader worden uiteengezet.

In de stukken van de twee deelen van het Repertorium, die in het vorige jaar, na onze aankondiging, uitkwamen, verdienen, om hunne voortreffelijkheid, bijzonder vermeld te worden:

Een woord over vrijheid van Godsdienst, ten opzigte van de betrekking der Kerk tot den Staat.

Dr. f. chr. baur, de Geschiedenis van het Protestantsche Mystieisme, en zijne nieuwste literatuur.

De toestand des Pausdoms in onze dagen.

Franck, over het beginsel van schwegler's geschiedenis van het tijdvak der Apostelen.

[p. 607]

Dr. zeller, het zedelijk kwaad. Fragment eener Verhandeling over de vrijheid van den menschelijken wil, het kwaad, en de zedelijke wereld-orde.

Bilfinger, de drie Joodsche sekten: Fariseërs, Sadduceërs, en Esseërs.

Dr. w.m.l. de wette, Opmerkingen omtrent de leer aangaande de zonde. Met een oog op het werk van julius müller.

Wij eindigen ons verslag met de verklaring, dat wij, even als vroeger, het Repertorium aan allen, die de Wetenschappelijke Godgeleerdheid beoefenen, of wier betrekking het medebrengt, dat zij geene vreemdelingen mogen zijn in hetgeen het buitenland wetens- en behartigenswaardigs in de Theologie voortbrengt, bij voortduring blijven aanprijzen.
b.