Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1849

[p. 670]

De inwendige ziekteprocessen en derzelver geneeswijzen naar het tegenwoordig physiologisch, pathologisch en therapeutisch standpunt, ontworpen door Anton Michael Hornung, Doctor, Hoogleeraar in de geneeskunde enz. te Salzburg. Uit het Hoogduitsch vertaald door M.H. Hertzveld, Med. Doctor te Zwolle. 1ste Deel, behalve de voorrede, 210 bl.; IIde Deel, met een voorberigt van Dr. G.J. Pool, 268 bl. Te Amsterdam, bij C.G. Sulpke. 1848 en 1849. In gr. 8vo. Te zamen f 5-50.

Wanneer op zich-zelf het vertalen van geneeskundige werken vooral niet algemeen kan worden goedgekeurd, zijn er toch omstandigheden, die het soms wenschelijk, ja noodzakelijk maken. Inzonderheid is dit het geval, wanneer er door gemis aan oorspronkelijke werken in de behoefte van eenen of anderen tak der geneeskunde niet genoeg wordt voorzien. Dan wordt bij ons te lande door eene vertaalde uitgave een werk meer algemeen onder de geneeskundigen verspreid, dan zulks met het oorspronkelijke werk, niet alleen van Engelschen en Franschen, maar ook van Duitschen oorsprong, het geval kan zijn. De (thans overleden) Heer hertzveld, Med. Dr. te Zwolle, verrigtte daarom een goed werk met de overzetting van het hier aangekondigde Compendium van hornung over pathologie en therapie. Aan zoodanig handboek werd nog behoefte gevoeld, ook door hen, die in de gelegenheid waren de speciële pathologie en therapie op uitgebreider schaal te hooren dicteren, en aan het ziekbed verklaren, of zich met de studie van uitvoeriger werken over die vakken in den laatsten tijd onledig te houden. Hornung leert hier deze beide vakken op eene bondige en verstaanbare wijze, zoodat het boek voor allen tot herinnering en overzigt en voor studenten, welke den cursus over pathologie en therapie aanvangen, tot leering kan verstrekken. De ziekteprocessen worden door den Schrijver in twee Hoofdklassen, die van het animale en van het planten-of vegetatieve leven, behandeld. Onder de eerste hoofdafdeeling brengt hij de ziekteprocessen van het dierlijk- en zieleleven, van het gevoel, van het beweegvermogen en van de zenuwen van den bloedsomloop. De tweede hoofdafdeeling bevat de ziekteprocessen der bloedvorming, in de afscheidingen, der

[p. 671]

voeding en der ziekelijke afscheidingen. In elk dezer bijzondere afdeelingen worden voorts du afzonderlijke ziekten opgenomen en daarbij de volgende orde in de beschrijving in acht genomen. 1 Bepaling; 2 diagnosis; 3 oorzaken; 4 ziek te beschrijving; 5 voorzegging, en 6 therapie. Uit deze opgave blijkt reeds, dat de Schrijver meer neuro- dan humoraalpatholoog is, waartoe trouwens de tegenwoordige wetenschap gereede aanleiding geeft. Immers hebben de onderzoekingen, door de organische schei- en natuurkunde ten behoeve der pathologie in het werk gesteld, omtrent de leer der dyskousiën nog geene bouwstoffen mogen opleveren, die als grondslagen voor de pathologie konden dienen; geheel anders is dit met de zenuwleer het geval, die aan de experimenteele physiologie menige ontdekking is verschuldigd. Bij de beschrijving en voorstelling der verschillende ziekteprocessen en hunne wijze van behandeling schijnt hornung bij voorkeur te hebben getracht op de hoogte der wetenschap te blijven, zoodanig, dat hij daar, waar het noodig was, bij gemis van wetenschappelijk licht, bouwstoffen uit de empirische school te ontleenen, die allen toch, zoo veel het kon, in den smeltkroes der positieve methode gezuiverd heeft en den stempel der wetenschap heeft doen dragen. In een voorberigt voor het tweede deel is dit door den Amsterdamschen geneesheer g.j. pool, die na het overlijden van den nog jeugdigen hertzveld de omwerking heeft voortgezet, meer uitvoerig aangetoond. Het boek is werkelijk, gelijk de titel luidt, naar het wetenschappelijk standpunt ontworpen, en Ref. mag er dan ook niet aan twijfelen, of dit werk, dat in den eigenlijken zin een Handboek mag heeten, zal door iederen Nederlandschen arts als zoodanig worden geraadpleegd. Zij zullen zich, bij de geringe kosten, hierover niet beklagen, maar een schat van wetenschap en practische kennis daarbij verzamelen.