Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1849

Album van dichtstukjes voor de jeugd door een kindervriend. 1849. Te Amsterdam, bij J.M.E. Meijer. In gr. 8vo. 30 bl. f : - 25.

Deze onbekende kindervriend is wel geen van alphen, maar zijn greep is fiks en zijn doel niet minder goed en zuiver. Van de vier-en-twintig stukjes, hier aangeboden, zouden we alleen N^o. 21 voor kinderen iets te hoog gestemd achten; ver de meesten der overige stukjes zijn berekend en allezins geschikt om jeugdige gemoederen op te leiden tot godsvrucht, zedelijkheid en zucht om het leven nuttig te besteden. Men vindt hier geen or de Manheim, maar al 't blinkende echt. Dan heerscht er ook schier overal een abandon, dat volstrekt geene moeite verraadt, en vooral in kinderdichtjes zoo goed en aantrekkelijk is. Doch 't is dáárom te meer jammer, dat de stukjes niet ook nog gezuiverd zijn vooreerst van enkele hardheden, die nog stroever moeten zijn in den zang dan bij 't lezen. B.v. in N^o. 1 steeds, en als rijmklank: werk; in N^o. 8: oogsttijds zegening en 's aardrijks sluimering; in N^o. 19, als rijmklank: melk; in N^o. 23: leidstar in tastbren nacht;

[p. 455]

in N^o. 24, op 't einde van een vers: zorg. Ten tweede van enkele onnaauwkeurigheden als in N^o. 7: zij zal weêr dagen, in plaats van: zij zal er weder dagen; in N^o. 16: hij was te hoog gevlogen, in plaats van: hij had; in N^o. 19: en moeder doet - een spookgeschiedenis, in plaats van: geeft; in N^o. 23: onze eenige tooi, in plaats van: edelste of iets dergelijks. Ten derde, van enkele duisterheden of, in verband met 't overige, te prozaïsche wendingen van stijl, als, in N^o. 5: ons dus verheugd in deze vreugd, die thans weêr; in 't schilderachtig fraaije schommellied N^o. 14, het laatste vers: Gelukkig die - niet onberaden vaart! - 't welk zinledig is, omdat 't bedoelde voorwerp niet zich-zelven schommelt, maar in een ‘vleugelmand’ geschommeld wordt. De meening kan niet anders zijn dan: gelukkig die zich goed vasthoudt! - in N^o. 17: terwijl die looze jonker zich zweept bij woest getier, hetgeen we niet verstaan; in 't losse maar fraaije ‘ten dans,’ N^o. 18: o Wat, en de vier laatste verzen geheel. Al die kleine ongelijkheden en struikelblokjes had de dichter-zelf, of een bevoegd corrector zonder eenige moeite kunnen wegnemen. - Dan achten we 't ook jammer, dat deze gedichtjes zoo allereenvoudigst ter kinderwereld zijn ingezonden, met geenerlei aanbeveling van prent of titelpracht, die zoo geschikt en zelfs noodig is, om de aandacht van kinderen te trekken en te boeijen, en den lust om te lezen en het gelezene te onthouden op te wekken. Bij elk der stukjes behoort, naar ons gevoelen, een plaatje te worden gevoegd; de gedichtjes zijn het dubbel waard, vooral wanneer ze van hunne kleine gebreken gezuiverd worden; een ruim en duurzaam debiet zal dan den dichter voldoening, den uitgever voordeel bezorgen.

Tot een staaltje van den greep en den stijl geven we een paar coupletten van het schommellied:

Wij zweven als op vleuglen

En snellen heen en weêr;

Niets kan die vaart beteuglen;

Wij wiegen op en neêr.

Nu zweepen wij, al gonzend

En als de wind zoo vlug,

En tuimlen dan, al bonzend,

En even snel terug.

[p. 456]

 

Hoe zoet is ons dat dom'len

 

In 't zwevend ledekant;

 

Hoe prettig is dat schom'len

 

In de enge vleugelmand,

 

Een veêr gelijk in zwaarte

 

Beweegt zij zich gezwind;

 

Hoe schijnt het luchtgevaarte

 

Gedreven door den wind.

Dit weinige is voldoende, voor den kenner. - De Initialen g.h.b., onder eene voorrede, uit de hoofdstad gedagteekend, moeten wel doen denken aan een hooggeachten Philomusus aldaar, die door de natuur bestemd was om als dichter te schitteren; maar door den ernst van gewigtige maatschappelijke pligten aan de beoefening der kunst onttrokken werd. Is ons vermoeden gegrond, dan verheugt 't ons zeer, in dit kleine, maar beminnelijke Album een bewijs te bezitten, dat hij toch nu en dan zijne Muze nog binnen laat. Moge onze letterkunde nog menig nieuw blijk ontvangen van zijne poëtische uitspanningen!

P.p.