Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1848

Repertorium voor buitenlandsche Theologie, uitgegeven door J.P. de Keyser, Predikant te Varsseveld. Isten Deels, 1ste Stuk. Te Utrecht en te Meppel, bij W.H. van Heyningen. 1848. In gr. 8vo. f 2-:

De Uitgever doet in eene welgeschrevene Voorrede een verslag van het doel dezer verzameling en van de middelen om het te bereiken. Bevordering van de Christelijke wetenschap des geloofs, en mededeeling van hetgeen elders ter uitbreiding der wetenschap gedaan, tot bevestiging der waarheid, tot bestrijding der dwaling geleverd is; ziedaar,

[p. 282]

volgens hem, het doel en het middel. Men verwachte hier echter niet eene volledige bloemlezing van alles, wat de buitenlandsche Godgeleerdheid, vooral in Duitschland, oplevert. Vele redenen noodzaakten den Uitgever, van dit plan, dat hem een oogenblik toelachte, af te zien. Een hoofdbezwaar, dat wij allezins moeten billijken, is, dat hij dan ook hetgeen slechts tot ontbinding en verwoesting leidt, en den mensch van zijne laatste steunsels, van zijne vrijheid en onsterfelijkheid berooft, onder het oog van een volk zou moeten brengen, dat nog den naam van Christelijk niet heeft verbeurd. Voortbrengselen, als feuerbach's Erlaüterungen und Ergänzungen zum Wesen des Christenthums, behooren voorzeker niet in een Repertorium, dat aan eene Christelijke Theologie gewijd is. De rigting van de keus der stukken zal echter eene opgeklaarde wetenschappelijke zijn, overeenkomstig met de beschaving en de behoeften des tijds, het is die van eenen lücke, ullman en neander, mannen, die naar de overeenstemming van gelooven en weten, van Godsdienst en redelijk onderzoek streven. Eigenlijke godsdienstig-stichtelijke verhandelingen moet men dus ook hier niet zoeken, maar wel stukken, die geschikt zijn om onze vaderlandsche Godgeleerden met den voortgang der theologische studiën in het buitenland meer algemeen bekend te maken. Voor eene goede keuze strekt ons dit eerste stuk reeds tot waarborg, en de kunde en smaak van den Uitgever doen ons daarop voor het vervolg met gerustheid vertrouwen.

Vroeger bestond hier reeds een tijdschrift onder den titel van Bijdragen van buitenlandsche Godgeleerden, dat thans aan de eerste inteekenaren van dit Repertorium, in plaats van voor f 50 de tien deelen, hetgeen zij oorspronkelijk gekost hebben, voor f 10 zal afgeleverd worden. Hoezeer in deze Bijdragen, waarvan dit Repertorium een vervolg is, vele belangrijke stukken voorkomen, die altijd eene blijvende waarde zullen behouden, was echter de keus over het algemeen niet met die zorgvuldigheid gedaan, dat er wel niet eens middelmatige verhandelingen in opgenomen werden, die gerust onvertaald hadden kunnen blijven, en

[p. 283]

andere wier geest volstrekt niet in eene harmonische strekking met de overige stond. Dit is geenszins het geval met de bijdragen, die in dit 1^e Stuk onder de Verhandelingen voorkomen, als zijnde:

1^e.	Schets van den gang der nieuwere Theologie, van Dr. ehrenfeuchter.
2^e.	Jacob's boezemstrijd, van Dr. f.w.c. umbreit.
3^e.	De oorsprong der kerkelijke magt, van Dr. k. hase.
4^e.	De verborgenheden der moderne speculative Wijsbegeerte. (Eerste gedeelte.)

En onder de Verslagen en Berigten:

1^e.	Beoordeeling van het wezen van het Protestantisme uit de bronnen der Hervormingseeuw voorgesteld door Dr. daniel schenkel, van Dr. w.m.l. de wette.
2^e.	Bibliographie van de voornaamste laatst uitgekomene werken over de theologische wetenschappen in Duitschland.

Hoezeer wij met den Uitgever van gevoelen zijn, dat, wat de buitenlandsche Godgeleerdheid aangaat, men het meest bij de Duitschers moet ter markt gaan, zijn wij overtuigd, dat hij hetgeen elders in Frankrijk, Zwitserland en Engeland, van goede gehalte uitkomt, ook niet zal verzuimen, en uit het Duitsch die stukken niet zal overnemen, welke, door eene dorre, duistere en afgetrokkene voorstelling, weinig geschikt zijn, om de behandelde onderwerpen voor jeugdige Nederlandsche Godgeleerden en Predikanten verstaanbaar te maken, die allen met de hedendaagsche wijsgeerige terminologie niet zoo gemeenzaam bekend zijn.

Wij eindigen met deze belangrijke onderneming, waarvan jaarlijks 6 stukken of twee boekdeelen a f 4 het licht zullen zien, allen Theologanten en voorstanders eener wetenschappelijke behandeling der Godgeleerdheid aan te bevelen, en wenschen den Uitgever een' goeden uitslag op zijne pogingen tot verbreiding van licht en waarheid in het rijk van Godsvrucht en Christendom.