Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Snuiven, rooken, pruimen.

Het Duitsche blad de Stoomboot verhaalt de volgende historische anecdote:

Frederik de Groote, die, gelijk men weet, sterk aan de gewoonte van te snuiven toegedaan was, trof eens, bij eene wandeling in het park te Potsdam, eenen ouden invalide aan, die met een zonderling en niet zeer appetijtelijk werk bezig was. Hij droogde namelijk den tabak, dien hij, naar zee- en krijgsmansgewoonte, gedurende de laatstverloopene dagen in den mond gekaauwd en vervolgens in den rand van zijnen grooten driekanten hoed verzameld en bewaard had.

‘Wat doet gij daar?’ vroeg de Koning.

‘Och, Heer Majesteit, ik droog hier mijn pruimpjes; als ze droog zijn, verkoop ik ze voor den halven prijs aan een' kameraad, die niet anders dan uit zijn pijp rookt, en zoo hebben wij beiden er ons profijtje van.’

[p. 47]

‘Mogt men toch,’ merkte de Vorst aan tegen den Adjudant, die hem verzelde, ‘het volk deze voor de gezondheid zoo schadelijke gewoonte kunnen ontwennen! Tabak te rooken of te snuiven gun ik het; maar het bijtende sap, dat bij het pruimen naar binnen raakt, moet noodwendig de ingewanden verteren. - Hoe lang pruimt gij nu reeds?’ vervolgde frederik, zich weder tot den ouden soldaat wendende.

‘Met mijn zestiende jaar, je Majesteit, toen ik in dienst kwam, ben ik begonnen; nu ben ik zeventig, zoodat het vierenvijftig jaar zal wezen.’

‘En waart ge nimmer ongesteld?’

‘Eens maar, toen in den slag bij Liegnitz een satansche kogel mij het regter been verbrijzelde. En ik denk, als onze lieve Heer en je Majesteit het willen, nog wel een kruisje meer zoo voort te leven.’

‘Zou het niet goed zijn,’ merkte de Adjudant nu aan, ‘dat uwe Majesteit eens de proef deed nemen, op welke wijs het gebruik van den tabak het schadelijkst op 's menschen gestel kan werken? Ik voor mij ben echter nu reeds overtuigd, dat snuif volstrekt zonder nadeel gebruikt kan worden, ja voor sommigen zeker heilzaam is.’

Glimlagchend haalde frederik zijne snuifdoos uit zijn' zak, en antwoordde, terwijl hij eene duchtige prise nam, den beleefden volgeling: ‘met het laatste gedeelte uwer aanmerking ben ik het, in de theorie althans, niet eens; vergift blijft vergift. Maar wat uwen voorslag betreft, veroorloof ik, dat, ten behoeve der gezondheidskunde, zulk eene proeve genomen worde.’

Des anderen daags werden nu, op bevel des Konings, uit de aanwezige invaliden drie tabaksgebruikers, eenen snuiver, eenen rooker en eenen pruimer, gekozen, die allen ten naastenbij even oud, even gezond waren, en ook allen even lang hunne gewoonte geoefend hadden. Deze drie personen werden te zamen in een klein huisje te Potsdam geplaatst, en hun, behalve de overige levensbehoeften, kosteloos zoo veel tabak verschaft, als zij redelijkerwijs, ieder op zijne manier, verbruiken konden, maar ook met het uitdrukkelijk bevel, zich uitsluitend aan die manier te houden en op geenerlei wijs in het vak der anderen te beunhazen.

Sedert dien tijd trof men dan ook dagelijks de drie oude

[p. 48]

krijgs- en huisgenooten in het park te Potsdam aan, elk om het zeerst, van hetgeen 's Konings genadige luim hun deed toekomen, snuivende, rookende en pruimende; en aanvankelijk scheen het inderdaad, strijdig bijna met hetgeen men verwacht had, dat zich hunne heldennatuur van dag tot dag, om zoo te zeggen, verjongde, want hun gedurige wensch was, den zevenjarigen oorlog nog eenmaal, van het begin tot het eind, te kunnen doorvechten.

Na eenige jaren stierf, van hen drieën, het eerst de snuiver, en eene geneeskundige lijkschouwing deed blijken, dat hij aan eene beroerte gestorven was; de fijne tabaksdeelen waren hem in de hersens gedrongen, en hadden een deel derzelve zoodanig aangedaan, dat zulks den dood ten gevolge had gehad. Ettelijke jaren later stierf de rooker; bij hem vond men maag en longen alsof zij in den rook gehangen hadden. De pruimer echter wilde, zoo het scheen, tot 's Konings geheime spijt, maar volstrekt niet in het gras bijten; hij leefde en pruimde en pruimde en leefde al gedurig voort, ja hij overleefde zelfs den Koning, en pruimde met de tranen in de oogen, terwijl hij de lijkstaatsie van verre volgde, tegen ieder, die het hooren wilde, bewerende: ‘Dat komt nu van die leelijke duivelsdrek, die de groote Koning en mijn kameraad altijd in hunne neuzen stopten! Hadden zij gedaan zoo als ik, zij zouden tegen den ouden menschenvreter nog wel langer het slagveld behouden hebben.’ De dokter, die van tijd tot tijd zijn' toestand kwam opnemen, moest ook werkelijk erkennen, dat hij in langen tijd geen mensch ontmoet had, die in zulk een' ouderdom zoo gezond was.

[Er staat, wat jammer is, niet vermeld, of het lijk des pruimers, die toch ook ten laatste wel den weg van alle vleesch zal zijn gegaan, ook geopend werd.]