Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Louize Temple. Naar het Engelsch van Mrs. Ellis, Schrijfster van ‘Pligt en Roeping der Vrouw.’ Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen. 1846. In gr. 8vo. 247 bl. f 2-40.

Wij vooronderstellen uit de letters, als initialen onder de Voorrede gesteld, dat de vertaling van dit werkje door den Heer adama van scheltema, te Hoorn, bewerkt is. Over 't algemeen is zij vloeijend en gemakkelijk. Uit die hand ontvangt men altijd iets goeds, al is 't dan ook jammer, dat dezelfde vrucht niet aan vaderlandschen of eigen grond ontleend is. De Heer van scheltema beproeve zijne eigene krachten eens, daar hij, blijkens zijne vertalingen en keuze van uitheemsche geschriften, zoo goed de behoefte van onzen tijd begrijpt.

Bij de Geertruida van catharine sinclair moet Louize Temple van Mrs. ellis zeker achterstaan, vooral ook wat het Christelijk standpunt betreft; men mist 't hier. Voor 't overige is hier menige goede wenk gegeven voor opvoeding, bijzonder van een meisje; maar wij hebben er niet in gevonden, hetgeen de Vertaler in de Voorrede toch belooft, eene schets, dat het hoofddoel der opvoeding wezen moest, ‘onze kinderen te brengen tot christus.’ Wij bedoelen daarmede niet zoo zeer een onderwijs in de Christelijke leer, vervat in de Heilige Schriften, een onderrigt in wandel en voorbeeld, door de ouders en onderwijzers zelve gegeven; maar eene aanwijzing, dat het Evangelie alleen alle mogelijke kennis, wetenschap en kunst eerst regt veredelt en haar die rigting geven kan, welke zich aan 's Christens hoogste le-

[p. 698]

vensdoel vastknoopt. De Christelijke opvoeder ziet het in, en rigt er zich naar, bij het plan van zijne opvoeding, dat kunde, kennis en wetenschap, zonder den wortel des Evangelies, ligtelijk ontaarden, verkwijnen, ja ten verderve kunnen leiden. Ziedaar, wat wij voor ons de behoefte van onzen tijd noemen. En ziedaar wat wij hier veelal misten. Helaas? wij betreuren het, dat het Christendom, zoowel bij Opvoeding, als bij andere maatschappelijke belangen, b.v. de Staatkunde, het Armenwezen enz., nog zoo zeer miskend wordt in zijne algenoegzaamheid en veelzijdigheid, als de zuurdeesem, die alles doordringt. Het Christelijk element mag en moet van niets worden uitgesloten; bijzaak mag 't niet zijn, en inderdaad wordt het toch nog veel te algemeen slechts als bijzaak beschouwd. Aan beschaving, aan algemeene zedek unde, waarbij het Christelijk element niet wordt opgenomen, hebben wij niet genoeg. Neen! christus en die gekruist, christus overtuigende van zonde en den boetvaardige in genade zaligende, ziedaar iets meer, ziedaar het wezen, de kracht, het middenpunt des Evangelies, waarin wij zijn moeten en ons bewegen: christus alles in allen! - Ziedaar ons gezigtspunt als Christenen. Het is het onze niet; het berust op de uitspraken der H. Schrift. -

Nogtans is er veel goeds in dezen Roman; veel goeds vooral ook aan 't slot: dat slot behelst inderdaad zoo veel uitstekends, dat men zich den aan de lezing besteden tijd en het gerekte in dezen als in vele Romans ligtelijk getroost, om tot dat slot te komen. - Voor 't overige prijzen wij dezen Roman met ruimte ter lezing aan. Ongedeerd en zelfs met veel vrucht zullen Ouders en Opvoeders hem lezen. Mrs. ellis als Auteur, adama van scheltema als Vertaler, hebben een goed werk verrigt.

Enkele stalen willen wij aanvoeren. Voortreffelijk is de schets van 'tgeen men een slecht humeur noemt; wij ontleenen daaraan onder anderen het volgende:

‘Zoo zitten daar zoo vele meisjes neder, gekweld door de kwaal, die den naam van kwaad humeur draagt; terwijl zij, door eene edele beweegkracht tot handelen gedreven, ligtelijk toonbeelden van zelfopofferenden ijver en tot onwaardeerbaren zegen voor anderen zouden geweest zijn.’

‘Al dat lastig argwanen en verdenken ontstemt zoo menig hoofd en hart: op de lijst der menschelijke ellenden beslaat het zeker de helft harer ruimte.’

[p. 699]

‘Hij schilderde haar den toestand van een zondig hart, maar zonder er iets van die liefelijke en troostrijke vooruitzigten aan toe te voegen, welke zulke beschrijvingen altijd dienen te vergezellen, om niet geheel terug te stooten.’

‘Stille, troostvolle geloofsonderwerping verligt niet zelden het lijden van hen, die leeren willen als kinderen naar de stem des Hemelschen Vaders te luisteren, en wat nog wenschelijker is, zich daaraan volkomen te onderwerpen. In die oogenblikken, waarin het geslingerde hart rust op de rots, die de eeuwen verduurde en waar het alleen veilig is, gevoelt het zich verheven boven den aanval van de woelende golven eener onstuimige wereldzee. Hoe luider deze aanstormen tegen den grond van ons vertrouwen, hoe krachtiger wij niet alleen daarop leeren steunen, maar ook hoe inniger wij zijne vastheid en veiligheid in christus leeren waarderen.’

Candidus.