Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Belegering en verdediging des Kasteels van Antwerpen. Door A.J. Lastdrager, Lid der Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde te Leiden. Met Platen en Kaarten. Te Amsterdam, bij G.J.A. Beijerinck. 1846. In gr. 8vo. X, 270 en 80 bl. f 4-80.

Ofschoon in der tijd wel het een en ander het licht heeft gezien, waardoor het grootere publiek een vrij juist denkbeeld kon verkrijgen van de merkwaardige verdediging der citadel van Antwerpen, drie weken lang, met beleid, ge-

[p. 498]

duld en volharding volgehouden tegen eene zoo ongehoorde overmagt, ontbrak het, zoover wij weten, tot hiertoe aan eene volledige krijgskundige beschrijving van dat beleg en die verdediging, die, ofschoon door eindelijke nederlaag gevolgd, echter een dier weinige krijgsbedrijven geweest is, bij welke de grootste roem aan de zijde des overwonnenen was. Wij weten ons niet alles in de kleinste bijzonderheden meer te herinneren, en hebben ook in der tijd alleen de openbare berigten kunnen raadplegen, geenszins bijzondere stukken, rapporten, aanteekeningen, en wat dies meer zij; zoodat wij alleen in het algemeen de naauwkeurigheid kunnen beoordeelen van het voor ons liggende boek, waarin de Heer lastdrager die leemte in onze geschiedboeken van den lateren tijd getracht heeft aan te vullen. Geene misslagen, dan in een paar onbeduidende kleinigheden, zijn ons in het oog gevallen, en ook bij deze nog kan Ref. het wel mis hebben, waar hij meende, dat de Heer lastdrager het had. Voor iemand, die geen militair belang stelt in de geschiedenis van het beleg; zal eene zoo uitvoerige beschrijving, zoo vele jaren later in het licht gekomen, eene weinig aantrekkelijke lectuur opleveren; te meer, daar, met allen eerbied voor den onsterfelijken heldenroem van chassé en zijne onderhoorigen, de gebeurtenissen der latere jaren op de vaderlandlievende belangstelling in het weigeren der overgave en dien ten gevolge belegerd zien der citadel nog al vrij wat hebben afgedongen, en het volhouden onzer stelling tegenover het afgevallen België, negen jaren lang, uit eenigzins andere oogpunten doen beschouwen, dan men in den eersten tijd van geestdrift en spanning mogelijk zou hebben geacht of durven uiten. Maar daarover niet meer - het behoort tot de Geschiedenis, die aan de toen heerschende opgewondene stemming der natie regt zal doen wedervaren. Maar die opgewondene stemming bestaat niet meer, en dit zal zeker het gretig grijpen naar dit boek - vóór 13 jaren ware het in weinige weken uitverkocht geweest! - veel verflaauwen; niemand zal meer eten en drinken laten staan, om het door te vliegen; velen misschien zeggen: ‘nu nog al iets over dat beleg!’ En dat zou toch verkeerd zijn, want het waren onze dapperen, die den vijfhoek verdedigden; het waren onze landgenooten, onze tijdgenooten, die er gekwetst

[p. 499]

werden of sneuvelden; Nederlands wapenroem klonk door Europa over eene zoo heldhaftige verdediging. En laat ons waarlijk niets veronachtzamen van onzen roem; wij hebben de herinnering daarvan waarlijk wel noodig!

Om het boek te kunnen verstaan, moet men ingewijd zijn in de technische termen van het militaire wezen. En uit dien hoofde heeft deze belegsbeschrijving dit met alle soortgelijke (tenzij doodoppervlakkige courantenberigten) gemeen, dat het groote publiek er niet veel aan heeft. Er is evenwel nog al veel in het boek, dat hiervan moet uitgezonderd worden, en belangrijke bijdragen bevat voor de kennis van dit gedeelte der geschiedenis van de scheiding der beide deelen van het voormalige Koningrijk der Nederlanden; maar het hors de saison, het dure van zulk een boek ook door de afbeeldingen, en het militaire van eene menigte bladzijden zal, denken wij, geen voordeel doen aan het debiet.

De platen stellen voor: het praalgraf van de gumoëns; den van speyks-toren; gedenkpenningen (2 platen); voorts eene kaart, met aanwijzing van de positie der Fransche en Belgische legers in December 1832, welke ten aanzien van de ligging der verwijderde plaatsen nog al wat te wenschen overlaat, en eindelijk een plan der belegering zelve.

Met den stijl is in zulke soort-van schriften weinig eer te behalen: de aard van het onderwerp en de tallooze onduitsche kunsttermen verhinderen den zuiveren stijl der geschiedenis; esplanades, glacis, contre-garde, face, en wat dies meer zij. Zooveel het kan, is de voordragt duidelijk en eenvoudig.

Het verkeerd spellen van eenige namen, gelijk Rammeliers (Rammekens), Yrsche (Yerseke), getuigt van onachtzame correctie, en arcem voor arcis op den derden gedenkpenning van slordige gravure.