Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

[p. 1]

Boekbeschouwing.

Bundel Leerredenen, nagelaten door W. Storm, laatst Predikant te Utrecht. Te Delft, bij J.E. Heringa. 1846. In gr. 8vo. XXII en 352 bl. f 2-50.

Het is met een weemoedig gevoel, dat wij ons tot de aankondiging zetten der nagelatene Leerredenen van den naar menschelijke gedachten en wenschen te vroeg ontslapenen storm. Hij was een brandende en lichtende kaars, en zoo gaarne hadden de gemeenten, die hij diende, zich lang in zijn licht verheugd. Maar anders behaagde het den Heer, die van zijne daden niet antwoordt. Na weinige weken te Utrecht het Evangelie verkondigd te hebben, werd hij onverwacht opgeroepen naar hoogeren werkkring. Wel waren de vier, daar uitgesprokene leerredenen voor zijne vrienden en betrekkingen reeds aanstonds eene hoogst welkome gave. Maar in de gemeente van Delft bleef het verlangen levendig, om van zijnen kanselarbeid nog eene meerdere nalatenschap te ontvangen. Zijne betrekkingen meenden daaraan gehoor te moeten geven, om alzoo zijn aandenken bij des te meerderen te bewaren. Door de uitgave van dezen bundel werd tevens eene weldadige inrigting te dier stede, welker vestiging hij bij zijn leven meermalen gewenscht had, (eene leer- en werkschool voor behoeftige meisjes) krachtdadig bevorderd. Eene talrijke lijst van inteekenaren toont ondubbelzinnig de belangstelling van ons godsdienstig publiek zoowel in den vroeggestorvenen leeraar als in dat weldadig doel.

De gedachte, dat wij het werk van eenen overledene aankondigen, houdt ons van zelve van alle beoordeeling terug, waarvoor trouwens de Schrijver, ook zoo hij leefde, niet had te vreezen gehad. Liever dus, dan in bijzonderheden op te geven, waar de inhoud minder met onze bijzondere denkwijze overeenkwam, of wat wij hier en daar

[p. 2]

in den vorm anders zouden gewenscht hebben, prijzen wij (om de woorden van den Schrijver der voorrede te gebruiken) deze leerredenen aan als proeven ‘hoe hij gewoon was over Gods bestuur en grootheid, over jezus en zijne zegenrijke betrekking voor zondaren tot de gemeente te spreken; met welken ernst Hij haar opwekte om in Hem te gelooven en zich door zijnen Geest te laten leiden; hoe gepast hij de geschiedenis bezigde om haar hare Christelijke roeping tot godsvrucht en liefde voor te houden; welk gebruik hij van ieder deel der godsdienstoefeningen maakte, om haar daartoe te stemmen; en met welken gloed hij tot haar van de toekomst gewaagde en daartoe ook van de natuur gebruik maakte.’ Dat de keuze uit eenen grooten voorraad niet gemakkelijk was, gelooven wij gaarne. Teregt heeft men niet alleen geraadpleegd met hetgeen men van zijn eigen oordeel wist en met de wenschen der vriendschap, maar ook heeft men zich op verscheidenheid van onderwerpen toegelegd. Toch gelooven wij, dat, wat men ook koos, het altijd iets goeds, ligt iets voortreffelijks zou geweest zijn, schoon zeker de Schrijver zelf hier of daar veranderingen in zijne opstellen zou gemaakt hebben, die aan geenen uitgever vrijstonden.

De leerredenen zijn twaalf in getal. Daar zij reeds in honderde handen zijn, achten wij het overbodig, eene inhoudsopgave mede te deelen, of van elk een kort overzigt te geven. In allen ademt ons dezelfde geest tegen, de geest van hooge ernst en hartelijke liefde, van gematigdheid en van kracht. Allen kenmerken zich door groote zaakrijkheid en bondigheid, dringen aan op een beoefenend Christendom, en geven beurtelings gezond voedsel aan het verstand en krachtige opwekking aan het gemoed. De leerrede ter inwijding van het orgel in de nieuwe kerk te Delft, over de hooge waardij der verheerlijking van God door het godsdienstige gezang onder begeleiding der toonkunst, prijst zich zoowel van hare homiletische, als van hare liturgische zijde aan. Die over Gods onsterfelijkheid, uitgesproken na het overlijden van eenen beminden vader, slaat hier en daar eenen hoogstverhevenen toon aan, die

[p. 3]

evenzeer van de zeggingskracht des Sprekers getuigt, als zij in overeenstemming met het hartverheffend onderwerp is. Voor hen, die nog deze leerredenen niet kennen, geven wij tot staving van ons gunstig oordeel een overzigt der eerste, die in ons oog ook om haren inhoud de eerste plaats in dezen bundel verdient. Zij handelt, naar Deut. III:23-29, over Gods wegen met zijne vrienden, hoezeer schijnbaar donker, nogtans door de uitkomst opgehelderd. De Redenaar plaatst eerst zijne hoorders op het standpunt van den tekst, om hen het bittere der teleurstelling van mozes daardoor regt te doen gevoelen. In het tweede deel beschouwt hij deze beschikking van God eerst van hare donkere, daarna van hare lichte zijde. Aan den eenen kant is zij allezins hard, schijnbaar onbillijk: er is geene wijsheid, veel minder liefde, allerminst genade in te ontdekken. En toch, waar het blad omgekeerd wordt, blijkt het aan den anderen kant, dat die weigering minder hard, door gewigtige redenen gebillijkt, bestuurd door diepe wijsheid, gekenmerkt door ware liefde en vergoed door namelooze genade is te noemen. Ten slotte wordt het leerzame van die beschouwing in het laatste of derde deel verzameld, en Gods bestuur omtrent mozes voorgesteld als een spiegel zijner handelwijze met ons, die ons belangrijke waarheden, gewigtige pligten, rijken troost en gegronde hope te onzer behartiging voorstelt.

Wij vertrouwen, dat niemand deze leerredenen uit de handen zal leggen, zonder geleerd en gesticht te zijn. De waardige storm blijve ook door dit middel spreken, nadat hij gestorven is, en de nagelatene betrekkingen mogen in ruime mate die vertroosting en hope genieten, welke hij met zooveel kracht heeft verkondigd.