Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1846

Handleiding, ter voorbereiding tot het afleggen van examen voor het Notarisambt; door H.K.J. van den Bussche, Notaris te Goes. Te Middelburg, bij U.F. Auer. 1845. In gr. 8vo. III, 242 en 26 bl. f 2-50.

De kundige Notaris van den bussche biedt, volgens zijne Voorrede, dit zamenstel als eene handleiding aan, waarin, bij vragen en antwoorden, alles bijeenverzameld is, wat met het vak van Notaris in betrekking staat en bij de beoefening van hetzelve te pas komt. Hij wenscht er een' geschikten leiddraad door te geven ter beoefening der notariéle wetenschap, en ter uitlokking tot verder onderzoek, aan hen, die hun examen willen afleggen; gelijk het ook, bij het afnemen dier examina, de taak der Commissiën gemakkelijker zou kunnen maken. Hij heeft, tot het eene en het andere oogmerk, dan ook de wetsbepalingen en andere verordeningen, waaruit de vragen en antwoorden zijn ontleend, overal aangewezen.

Zie daar het oogpunt, waaruit dit werkje moet worden beschouwd. Men moet het dus niet vergelijken met de meer wetenschappelijke werken van mabé, loke en anderen. Men moet zich niet vleijen, duistere punten te zien toegelicht. Neen! Er wordt slechts over alles, wat de Candidaat-Notaris behoort te weten, gevraagd, en meestal met de woorden van het eene of andere artikel uit de wet op het Notaris-ambt en het Burgerlijk Wetboek geantwoord.

De waarde van het boek bestaat dus bijna alleen daarin, dat alles, wat met de woorden der wet over de regten en pligten der Notarissen kan gezegd worden, in eene goed geregelde volgorde, in de antwoorden is zamengetrokken.

[p. 524]

Een Register van den Inhoud gaat het werk vooraf, en een alphabetisch Register, waar men de behandelde stoffen en punten in ziet aangewezen, besluit het.

Over een werk van zoodanig eene strekking valt weinig te zeggen. Voor zoo veel Referent hier en daar de antwoorden met de daarbij aangehaalde wetsbepalingen enz. vergeleken heeft, is de overname van des wetgevers woorden getrouw geschied, gelijk men wel vooraf kon verwachten.

Mogelijk had de Heer van den bussche, bl. 5 bovenaan, bij de vermelding, dat Notarissen, naar art. 8 der wet op hun ambt, geene hoofden, secretarissen, ontvangers of thesauriers van eenig Plaatselijk Bestuur mogen zijn, wel mogen opmerken, dat, naar het derde lid van dat art., hiervan dispensatie mag worden verleend: te meer, dewijl van dat regt van dispensatie zoo ruimschoots gebruik wordt gemaakt. - Bl. 23 had in het antwoord op de vraag: Welke akten mogen de Notarissen niet verlijden? de in de wet op het Notarisambt, art. 21, overgeslagene comma achter in hoedanigheid en vóór als partij wel tusschen twee haakjes mogen zijn ingevuld, ten einde dat artikel verstaanbaar te maken. - Bl. 109, op de vraag: Welke regten kan men op zaken hebben? wordt geantwoord met de woorden van art. 584 Burg. Wetb. Doch hier had de Schrijver toch behooren aan te merken, dat de wetgever hier enunciatief spreekt, en niet limitatief, zoodat die woorden slechts eenige soorten opgeven, zonder andere soorten van zakelijk regt uit te sluiten, gelijk daar zijn, erfpachtsregt, regt van opstal, grondrenten, tienden. Ook onderscheidt art. 584 Burg. Wetb. regt van eigendom van regt van erfgenaamschap, terwijl intusschen eigendom ook bij erfenis wordt verkregen, en dus erfgenamen de gezamentlijke eigenaren der nalatenschap van den erflater zijn. Ten onregte maakt derhalve art. 584, van het erfgenaamschap, een afzonderlijk soort van zakelijk regt, terwijl het slechts eene afzonderlijke wijze van verkrijgen is; doch daartegen verzwijgt het velerlei soorten van regt op de zaken, die naderhand uitvoerig in het wetboek worden behandeld. Had eene handleiding van dit alles moeten zwijgen?

Op enkele plaatsen geeft de Schrijver zijn eigen gevoelen op, doch daarbij is zijne taal niet altijd even juist en gelukkig, b.v. bl. 10, op de vraag: Bestaat er eenig verschil tusschen de uitdrukking van notariéle akte, en die van

[p. 525]

authentieke akte, die men beide in het burgerlijk wetboek, in zekere gevallen, gebezigd vindt? Het antwoordt luidt als volgt: ‘Ofschoon de wetgever in het burgerlijk wetboek, bij voorkomende gelegenheid, zich beurtelings van beide uitdrukkingen bediend heeft, ter bepaling, dat zekere overeenkomsten en andere handelingen, bij openbare akten, verleden moeten worden, bestaat tusschen die beide uitdrukkingen evenwel geen verschil, alzoo onder de benaming van authentieke akten ook altijd verstaan worden notariéle akten; zijnde, onder de benaming van authentieke akten, ook begrepen de akten, welke, in zekere bij de wetten bepaalde gevallen, door andere openbare ambtenaren worden verleden, hoedanig zijn die der ambtenaren van den burgerlijken stand, die van kantonregters en derzelver griffiers enz.’

Zou de Schrijver niet duidelijker aldus hebben gesproken: Ofschoon de wetgever in het burgerlijk wetboek, bij voorkomende gelegenheid, zich beurtelings van beide uitdrukkingen bediend heeft, ter bepaling dat zekere overeenkomsten en andere handelingen, bij openbare akten, verleden moeten worden, zoo bestaat er tusschen die beide uitdrukkingen, in die gevallen, evenwel geen verschil, vermits onder de benaming van authentieke akten daarbij dan altijd verstaan worden notariéle akten: schoon anders onder de benaming van authentieke akten ook begrepen zijn de akten, welke, in zekere bij de wetten bepaalde gevallen, door andere openbare ambtenaren worden verleden; hoedanig zijn die der ambtenaren van den burgerlijken stand, die van kantonregters en derzelver griffiers enz.

In weerwil der vorenstaande aanmerkingen, houden wij het er voor, dat het aangekondigde werk in het algemeen beantwoordt aan het doel der uitgaaf; schoon een man, als de Heer van den bussche, iets belangrijkers had kunnen leveren.