Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

De voornaamste Geschiedenissen van Noord-Nederland, aan zijne Kinderen verhaald, door Mr. J. van Lennep. 1ste, IIde en IIIde Stukjen. Van den tijd der Batavieren tot aan de vereeniging der Nederlanden onder Karel van Oostenrijk. Te Amsterdam, bij P. Meijer Warnars. 1845. In gr. 8vo. Te zamen 511 bl. f 2-40.

De bovengemelde titel van dit nuttige werkje geeft reeds bij voorraad te kennen, voor wie het geschreven is. Reeds vóór meer dan twaalf jaren, zegt de Heer van lennep in zijne voorrede, werden deze geschiedenissen ten gebruike bij het huisonderwijs zijner kinderen opgesteld; en de menigvuldige aansporing van sommige personen, die het handschrift ter inzage van den Schrijver ontvingen, en die beweerden, dat hij niet uitsluitend voor den familiekring bewaren mogt wat ten algemeene nutte strekken konde, deden hem, na lang aarzelen, tot de uitgave besluiten.

Wij twijfelen niet, of deze stukjes, in een' aangenamen verhaaltrant en levendigen stijl, met duidelijkheid en naauwkeurigheid, geschreven, zullen, niettegenstaande er reeds zoo veel over de geschiedenis van ons vaderland, ook voor kinderen, bestaat, aan velen welkom zijn.

Niet alleen voor dezen is het tot eigen onderrigt geschikt, maar ook voor ouders en onderwijzers, die hunne jeugdige kweekelingen tot de regte kennis der geschiedenis brengen willen. Bovendien heeft het werkje dit voordeel, boven de meeste van dergelijken aard, van niet uitsluitend de geschiedenis van Holland ten onderwerp te hebben, maar ook die

[p. 700]

van de belangrijkste gebeurtenissen aan te bieden, welke in de overige gewesten hebben plaats gehad.

Het komt Ref. geheel onnoodig voor, den Schrijver in het door hem in deze drie stukjes behandelde tijdvak der Graven na te gaan. De belangrijkste gebeurtenissen, zoo van Holland, Zeeland en Utrecht als van de overige zeven Provineiën, worden hier kort maar zaakrijk uiteengezet; terwijl de Schrijver, tot afwisseling en tot beter verstand tevens, van tijd tot tijd in eenige uitweidingen treedt, zoo als over het leenstelsel, de Etymologie van enkele plaatsen, de wapenkunde enz.; onderwerpen, die, naar ons oordeel, noeh te omslagtig noch te dor hier behandeld zijn.

Het nuttige en aangename dezer stukjes vindt Ref. nog verhoogd, doordien de Heer van lennep aan het einde van elk Deeltje eene vergelijkende tafel volgen doet, waarop, behalve de Bisschoppen van Utrecht en de Graven van Holland, ook de Keizers van Duitschland, als opperste Leenheeren over deze gewesten, en de Hertogen van Lotharingen of Braband, benevens de Graven van Vlaanderen, geplaatst zijn. De eerste kolom wijst het jaartal aan, waarop zij hunne regering aanvaardden; de laatste deze of gene merkwaardige gebeurtenis, in hunnen tijd voorgevallen. Verder zijn bij deze stukjes twee kaartjes gevoegd, het eene ons land ten tijde der Batavieren, het andere ons land in de XIVde en XVde eeuw voorstellende.

Over het algemeen is er op den druk niet te roemen: op vele plaatsen zijn bijna geheele woorden weggevallen, hetgeen, bij onduidelijkheid, de lezing moeijelijk maakt.

De eorreetie mogt ook wel naauwkeuriger zijn: Wij troffen aan o.a. 1ste stukje, bl. 127, reg. 1, ried voor riep; 2de stukje, bl. 59, reg. 12 v.o. 1647 voor 1347; 3de stukje, bl. 118, reg. 4 v.o. 1628 voor 1528 enz.

Alhoewel de Heer van lennep zijne eigene spelling heeft gevolgd, zal zulks, zoo wij vertrouwen, wel geen beletsel zijn, deze geschiedenissen ten gebruike op de scholen te stellen. Onderwijzers kunnen hiervan voor hunne kweekelingen, uit hoofde van het veelzijdig nuttige en belangrijke, veel goeds bij het onderwijs verwachten. Wij wenschen dit voor de doeltreffende aanleering en beoefening der Geschiedenis van heeler harte.