Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

[p. 692]

Ellen Middleton, of de Wees van Elmsley. Naar het Engelsch van Lady Georg. Fullerton. II Deelen. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1845. In gr. 8vo. 506 bl. f 4-80.

De Engelschen in het algemeen en de Engelsche vrouwen in het bijzonder verstaan bij het schrijven hunner romans doorgaans uitstekend de kunst, om het menschelijke hart te ontleden. Meermalen stellen zij zich het een of andere hoofdpunt ter teekening voor, en volbrengen hunne taak met eene uitvoerigheid, die bij sommigen als langwijligheid geldt, maar waarin zij, die niet enkel lezen om de geschiedenis van den roman, de wezentlijke kunst van schrijver of schrijfster bewonderen. Het zijn de onderscheidene situatiën, welke voor den held of de heldin uit dezen of genen bepaalden karaktertrek voortvloeijen; het is de ontwikkeling van de gevolgen, welke eene enkele daad op lot en leven, op karakter en gemoedsgesteldheid hebben kan, of dergelijke naauw bepaalde onderwerpen meer; deze zijn het, waarin het onderscheidende kenmerk van den Engelschen huiselijken roman is te zoeken. Wij kennen er verscheidenen van, die bij ons zijn overgebragt; Helena, of Waarheid en logen, door Miss edgeworth; Anne Grey, door eene ongenoemde, en vele anderen, zijn er voorbeelden van. Ook de roman, dien wij hier aankondigen, behoort onder deze soort, en verdient onder de menigte van verdichte verhalen, die dagelijks het licht zien, onderscheiden te worden. In zekeren zin sluit hij zich aan, althans wat het onderwerp betreft, aan den bovengenoemden van Miss edgeworth, en het zou ons niet bevreemden, dat deze de schrijfster voor den geest had gespeeld. Het is de geschiedenis van een meisje, wier leven door de gevolgen van ééne daad van onbedachte, onberadene, overijlde drift verbitterd wordt. Het is het verhaal van de valsche stelling, waarin zij daardoor met betrekking tot hare naaste verwanten wordt geplaatst, van de onrust en den strijd, die haar deel worden, van den rampzaligen invloed, dien het gebeurde op haar hart en karakter heeft, van de dwalingen en verkeerdheden, waartoe zij vervalt en waartoe zij gebragt wordt door de bewustheid van schuld in dat ééne beklagelijke oogenblik haars levens, en

[p. 693]

door de boosheid en hartstogten dergenen, die haar omringen, en in wier bezit haar geheim is. Men gevoelt, dat men dit boek niet kan rangschikken onder die, welke eene vrolijke lectuur opleveren. Maar het behoort ongetwijfeld tot die, welke de belangstelling hoogelijk boeijen, en die eenen blik doen werpen in het menschelijke hart en zijne beproevingen, hartstogten en verkeerdheden, welke in de daad leerzaam mag worden genoemd.

Zonder dan geheel in te stemmen met de, onzes inziens, overdrevene lofrede, die de Vertaler uit een Fransch tijdschrift overnam en als voorrede laat voorafgaan, zijn wij toch zeer ingenomen met dezen roman. Hier en daar zijn de karakters meer geschetst dan uitgewerkt, en niet overal vinden wij het puntige en piquante, dat aan de voorstelling leven bijzet. Maar over het geheel is de teekening, vooral van de hoofdpersone, treffend, en volgt men haar met onafgebrokene spanning in den jammerlijken doolhof, waarin zij ten gevolge van eene enkele fout verward wordt.

De Fransche beoordeelaar vindt in den Anglicaanschen geestelijke meer den Roomschen priester, dan den Protestantschen leeraar. Geen wonder! Hij is zeker in dien geest geschilderd. De Anglicaansche kerk heeft in hare instellingen nog veel van het Catholicisme behouden, en de in de laatste maanden zoo veelvuldige overgangen van hare geestelijken tot de Roomsche kerk zijn hiervan het natuurlijke gevolg. Desniettemin, de hier geschilderde geestelijke is een sieraad van elk kerkgenootschap, waartoe hij zou mogen behooren.

De Vertaler verontschuldigt zich, zoo de stijl hier en daar wat zwaar of ongemakkelijk mogt wezen, met het oorspronkelijke. Wij willen die verontschuldiging wel eenigzins laten gelden, maar meenen toch, dat een knappe Vertaler dat wat had kunnen verhelpen. Het oorspronkelijke heeft althans geen schuld aan het ondragelijke van af, dat hier telkens wederkeert.

Wij bevelen dezen roman gaarne in de belangstelling onzer lezers en gelooven, dat de meesten hem niet onvoldaan zullen ter zijde leggen.