Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

De noodzakelijkheid eener bepaling tot voorloopige in bezitstelling bij de wet op de onteigening ten algemeenen nutte; door F.W. Conrad. Te 's Gravenhage en te Amsterdam, bij de Gebr. van Cleef. 1845. In gr. 8vo. 29 bl. f :-30.
De Handel van Nederland in 1844, en middelen tot opbeuring, voornamelijk in betrekking tot de Wetgeving; door Mr. D.A. Portielje, Regter-plaatsvervanger bij de Ar-

[p. 271]

rondissementsregtbank te Amsterdam. Te Amsterdam, bij J. Müller. 1844. In gr. 8vo. VIII en 164 bl. f 1-90.

Onwederlegbaar betoogt de Heer conrad de onmisbaarheid eener bepaling tot voorloopige in bezit stelling, bij de wet op de onteigening ten algemeene nutte. Meer behoeven wij van dit opstel niet te zeggen, daar het voorstel van wet, strekkende tot gemoetkoming aan dat bezwaar, buiten twijfel zal worden aangenomen, en denkelijk wel reeds vóór deze aankondiging als wet het licht zal zien.

De strekking van het werk, over den handel van Nederland in 1844, door Mr. portielje, is geheel in dien vrijgevigen geest, die bijna allen staathuishoudkundigen en allen voorstanders van handel en nijverheid, in Nederland, eigen is, en die echter te veel in de wetgeving miskend wordt. Bl. 40, zegt de Schrijver, dat ééne belangrijke bijzonderheid, bij de vergelijking der tabellen van In- en Uitvoer te Hamburg, met hetgeen hieromtrent in ons vaderland is waargenomen, zijne aandacht trekt: ‘Zij is deze: in 1825 tot 1830 werd er hier te lande een zwaarder regt geheven, en de invoer was er door afgenomen; van 1830 tot 1835 werd het oudere lagere regt weder gevorderd, en de invoer herstelde zich; in 1835 kwam er eene schaal van regten, en de invoer verminderde andermaal van het oogenblik, dat zij was daargesteld.

De opgave omtrent Hamburg levert een tegenovergesteld resultaat op. Van 1825 tot 1830 zien wij eene aanmerkelijke verhooging in de in- en uitvoeren, welke van 1831 tot 1835 allengs afnamen; met 1836 tot 1841 ontstaat eene zeer belangrijke vermeerdering, ja meer dan verdubbeling in de in- en uitvoeren.

Wij hebben deze opgaven, omtrent den graanhandel van Hamburg, hier opgenomen als van een artikel van buitenlandschen handel, niet omdat dezelve juist de granen betrof, als wanneer wij ze een weinig later hadden aangebaald. De reden, waarom wij er melding van maakten, is deze: meermalen hoort men zeggen, dat de buitenlandsche bandel bij ons is afgenomen, omdat alle volken zich aansluiten, terwijl men aan onze Wetgeving slechts geringen invloed daarop toekent. Het lijdt geene tegenspraak, dat de handelsbetrekkingen tusschen de verschillende volken nog oneindig uitgebreider zouden zijn, ingeval het stelsel

[p. 272]

van bescherming minder algemeen werd toegepast. Maar toch zijn wij overtuigd, dat die betrekkingen veel uitgebreider zijn, dan in vorige tijden, en dat derhalve de klagten over afneming van onzen buitenlandschen handel aan andere oorzaken moeten toegeschreven worden. De hoofdoorzaak meenen wij in onze Wetgeving te vinden; den invloed daarvan oordeelen wij zoo gewigtig, dat de Handel, ja! in het algemeen de Nijverheid, zonder bijomstandigheden van buiten, of bloeijen kan of kwijnen moet, naar gelang de aangenomene beginselen in dezelve, en de wijze der toepassing, voor de nijverheid gunstig of ongunstig zijn. In de opgaven omtrent den in- en uitvoer der granen van Hamburg hebben wij een voorbeeld gevonden, hetwelk klaarblijkelijk aantoont: 1^o. dat de omzettingen tusschen de volken in dat opzigt niet waren afgenomen; 2^o. dat de handel in dat artikel te Hamburg telkens eene ongemeene uitbreiding verkreeg, zoodra onze Wetgeving denzelven ongunstig was, en wederom afnam, als meer vrijgevige bepalingen dien hier bevoordeelden. Wij leiden daaruit de gevolgtrekkingen af, dat de invloed der Wetgeving op den Handel onloochenbaar is, en de klagten van den graanhandelaar over het afnemen der omzettingen in dat artikel niet moeten toegeschreven worden aan verminderde handelsbetrekkingen tusschen de volken onderling, maar wel aan eene Wetgeving, die den buitenlandschen handel benadeelt. Is dit zoo in één artikel, het geldt evenzeer van andere,’ enz.

Intusschen erkent de Schrijver, dat een plotseling opheffen van alle, zoogenaamd beschermende, regten en eene dadelijk onbeperkte vrijstelling, zoo wel voor de schatkist, als voor handel en nijverheid, nadeelig zouden zijn. Hij wil daarom, even als elink sterk en anderen, trapswijze tot de volkomene vrijheid van handel geraken, en terstond met eenige vermindering van regten en accijnsen beginnen. Natuurlijk zal tusschen allen, die zulk eene steeds voortgaande bevrijding des handels zoeken, het meeste verschil ontstaan over de wijze, waarop men in dien geest, gedurende het overgangstijdperk, zal werkzaam zijn. Ieder kan slechts de hoofddenkbeelden aanvoeren, en de bijzonderheden zouden nader moeten worden geregeld. - Het werk is over het algemeen goed beredeneerd, en is een gezet onderzoek der Staathuishoudkundigen waardig.