Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

De Roomsch-Katholieke Godsdienst gevaarlijk voor den Staat. Door A.F.B., te O. Gedrukt voor rekening van den Schrijver. Te Amsterdam, bij J. van der Hey en Zoon. 1844. In gr. 8vo. VIII en 104 bl. f : - 90.

Een zeer lezenswaardig geschrift, welks inhoud niet minder dan de vorm, waarin die inhoud is gegoten, de belangstelling opwekt en levendig houdt. De Schrijver ontmoet eenen vreemdeling, die vroeger Protestant geweest is, maar om een meisje te kunnen huwen, dat Roomsch was, tot de Roomsch-Katholieke kerk is overgegaan. De vreemdeling wordt door de gesprekken met den Schrijver opmerkzaam, komt tot nadenken, en verlaat eene gemeenschap, van welke hij het voor den Staat gevaarlijke heeft leeren inzien. Achtereenvolgens heeft de Heer B. den vreemdeling, met wien hij in kennis is gekomen, aangewezen, 1. dat de Roomsch-Katholieke Godsdienst de zedeloosheid voortplant, 2. dat zij eene vijandin en tegenwerkster der verstandelijke en zedelijke verlichting is, 3. dat zij blinde gehoorzaamheid eischt aan de Geestelijkheid, 4. dat zij het streven der Geestelijkheid naar onbepaalde magt in den Staat begunstigt, 5. dat zij het streven der Geestelijkheid naar rijkdom begunstigt, 6. dat zij op de staatkundige aangelegenheden en deze op de Godsdienst wordt toegepast, en 7. dat zij de grondbeginselen der Jezuiten voortplant. Het slot meldt u dan, dat de vreemdeling besloot, de Hervormde Godsdienst weder aan te nemen.

Ware dit boekje in handen van alle Nederlanders!

[p. 634]

Het zoude velen de oogen kunnen openen en de slapenden waakzaamheid kunnen leeren. Treurig toch is het en zeer te bejammeren, ‘dat zooveel onschuldig bloed,’ gelijk de Schrijver, bl. 59, met regt aanmerkt, ‘voor vele Vorsten te vergeefs is gestort, te vergeefs die ondragelijke folteringen zijn gedragen. Immers nieuwe onderhandelingen met den Paus aan te knoopen, gelijk men zegt, dat Rusland voornemens is te doen; Roomsche zusters, onder welken liefelijken naam ook, vorstelijk in te halen, gelijk Napels gedaan heeft; Jezuiten terug te roepen, gelijk Nederland daarvan een schitterend voorbeeld heeft gegeven - in één woord, den Roomschen, ik zeg hier niet den Katholieken, maar den Roomschen de eenmaal ontruimde plaats weder in te ruimen, is, volgens de les der geschiedenis, niets anders, dan een nieuw bloedbad voor te bereiden en de koningrijken aan nieuwe omwentelingen prijs te geven.’

Wij kunnen het niet anders dan goedkeuren, dat de Schrijver niet onbepaald van de Katholieke Godsdienst, maar van de Roomsch-Katholieke, van het Ultramontaansch beginsel daarin, spreekt. Gelijk overigens zijn toon zeer gematigd is, blijft ook zijne stemming altijd rustig. De warmte, met welke hij de goede zaak verdedigt, geeft aan zijne redenen klem en verheft meermalen den stijl boven het middelmatige. Nogmaals - het boekje kome in veler handen. Het dringe door in de paleizen der Vorsten, zoowel als in de woningen der Katholieken. Het kan krachtig medewerken aan de uitbreiding van het rijk des lichts, en een heilzaam tegengif zijn tegen de schoonklinkende voorstellingen, welke van de zijde der Roomsch-Katholieken worden gegeven. Wie ooren heeft om te hooren, die hoore!