Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Het Kasteel Burrton, of de gestrafte Booswicht. Naar het Hoogduitsch van Chartotte Birch-Pfeiffer. II Deelen. Te Amsterdam, bij Ipenbuur en van Seldam. In gr. 8vo. 259, 296 bl. f 5-70.

De ook hier te lande als begaafde tragische tooneelkunstenares gunstig bekende charlotte birch-pfeiffer schildert in dezen Roman tooneelen uit de Engelsche groote wereld; zij doet dat met fijn gevoel, en inzonderheid met eene buitengewoon levendige verbeelding. Nergens kan men op de minste langdradigheid stooten, want alles is vol leven en voorvallen, zonder dat de laatste elkanderen op eene vermoeijende wijze verdringen. Het eene vloeit geleidelijk uit het andere voort, en gedurig trekt eene nieuwe situatie de aandacht en spant de belangstelling. Hoe meer men de ontknooping nadert, des te minder kan men het boek uit de hand leggen. Het geheel is - dit valt niet te ontkennen, niet zeer waarschijnlijk, en toch is er in de bijzondere deelen weinig, waaraan men onwaarschijnlijkheid kan te last leggen. Het werk is, dunkt ons, juist wat een Roman zijn moet, eene vereeniging van zeer gebeurlijke voorvallen, verbonden tot een geheel, dat wel niet gansch onmogelijk is, maar toch overtreft datgene, hetwelk men gewoonlijk in het menschelijke leven ziet plaats hebben; verhaald op eene levendige, de aandacht boeijende wijze. Zedelijke leering

[p. 730]

zit er juist niet veel in, maar, in plaats van zulks als eene aanmerking te laten gelden, zeggen wij veeleer, met die zedelijke leeringen in een' Roman minder hoog te loopen. Men leest zulke voortbrengselen om zich aangenaam te onderhouden, niet om hier en daar op pligten of op verkeerdheden opzettelijk te worden opmerkzaam gemaakt. Geeft het verhaal van zelf stof tot zedelijk nadenken, het is er des te beter om, maar gepousseerd wenschen wij het niet, en zijn tevreden, wanneer maar geene denkbeelden, die tegen eene zuivere zedekunde strijden, er door opgewekt worden. En daartegen is hier de fijne beschaving der Schrijfster, die zich in elken regel getrouw blijft, genoegzaam borg. De vrouwelijke hoofdpersoon is een alleredelst meisje, welligt een ideaal, dat in de wezentlijke wereld geen wedergade vindt; maar dat zij zoo: het is geene geschiedenis, maar een Roman, en reeds daardoor een ideaal. Kortom, wij achten dit voortbrengsel eene gunstige uitzondering op de menigte van zoutelooze vertaalde Romans, en lazen er in langen tijd geen, die zoo onderhoudend, wij behoorden te zeggen wegslepend, geschreven is. Moesten wij enkele aanmerkingen maken, het zou welligt zijn, dat liefde, hopelooze liefde eene te sterke rol speelt; dat de brief van Fleurette aan Emilia, D. II, bladz. 72, al te duidelijk voor de bedoeling, den dood der schrijfster doet voorkomen als eene reis naar een afgelegen land; zij wilde juist het denkbeeld van haren dood verbergen; een kind vindt het echter in den brief. Voorts is het min of meer onnatuurlijk, dat Thoms de hand van Fleurette niet aanneemt. Waarom deed hij het niet? Die vraag blijft onbeantwoord. Ook strijdt het tegen de waarschijnlijkheid, dat men eene op den dood gevangene vergunt, eene schaar bij zich te hebben, D. II, bladz. 76, enz. Het slot voldoet ons evenmin, als den Vertaler. Hij meende zich de vrijheid der verandering niet te mogen veroorloven. Rec. zou den lust daartoe moeijelijk hebben kunnen wederstaan, en de vertaling een paar bladzijden vroeger besloten hebben, D. II, bladz. 293, met de woorden: ‘Toen zonk zij voor de eerste maal aan de borst van den man, die bemind was, zoo als slechts eene ziel als die van Fleurette beminnen kon.’ Gemakkelijk hadde dan in een naberigt met een woord kunnen gezegd zijn, hoe de Schrijfster de geschiedenis laat eindigen.

De titel is min of meer vreemd gekozen. Het kasteel

[p. 731]

Burrton wordt eerst over de helft van het tweede Deel genoemd, en is niets dan de plaats, waar de ontknooping voorvalt. Waar de Vertaler die koddige tooneelen zoekt, van welke hij in het voorberigt spreekt, begrijpen wij niet, en hebben nergens zoo iets gevonden; of het zou het gesprek moeten zijn van Thoms met den Advokaat Milton, maar dit heeft niets koddigs.

Het vignet is geheel mislukt. De houding van Fontraine deugt in het geheel niet, en die van Fleurette is geheel in strijd met het verhaal, dat zij ‘in de armen van Farwing zonk.’ De pistool, met welke deze zich doorschiet, is ook niet te zien. En de kleeding der mannen gelijkt naar die der edellieden uit de middeleeuwen, niet van den tegenwoordigen tijd.

De Vertaler, die zijne taak uitmuntend heeft verrigt, plaatst hier en daar aanteekeningen, die ten deele gepast, maar ook ten deele zeer overtollig zijn. Tot de laatsten rekenen wij onder anderen D. II, bladz. 246, wat chaos beteekent; zoo zijn er meerderen. Het portier nederlaten, D. II, bladz. 181, is niet goed gezegd; zorg van zijne plannen te zien mislukken (vrees voor het mislukken zijner plannen) D. I, bladz. 83, een Germanismus; genoten voor geweten, D. II, bladz. 137, eene drukfout.

De uitvoering is zeer net.