Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Proeve ten betoog der dringende behoefte van Dijk- en Polderzaken in Gelderland aan eene grondwettige herstelling, door Mr. A.G. Brouwer. Te Zaltbommel, bij J. Noman en Zoon. 1842. In gr. 8vo. IV en 106 bl. f 1-20.
Brief aan den Hooggel. Heere Mr. J.R. Thorbecke, ter wederlegging van Z.H. Gel. Advies betrekkelijk Dijk- en Polderzaken, door Mr. A.G. Brouwer. Te Gorinchem, bij A. van der Mast. 1843. In gr. 8vo. 153 bl. f 1-80.

Nadat de Heer Mr. a.g. brouwer zijne Proeve, ten betoog der dringende behoefte van Dijk- en Polderzaken in Gelderland aan eene grondwettige herstelling, had in het licht gegeven, heeft Prof. thorbecke, in 1843, te Leyden, bij p.h. van den heuvell, doen verschijnen zijnen in dit Tijdschrift reeds aangekondigden Brief aan een Lid der Staten van Gelderland, over de Magt der Provinciale Staten.

De Prof. heeft daarbij erkend, dat de wijze, waarop het Geldersche Polderreglement tot stand kwam, strijdig is met

[p. 647]

de Grondwet. Daarop is hij het met Mr. brouwer ééns. Maar ten tweede heeft hij beweerd, dat gezegd reglement de grenzen, welke Art. 220 der Grondwet aan de regelende magt der Provinciale Staten voorschrijft, niet te buiten gaat; en ten derde, dat, zoo in een of ander opzigt het reglement met de Grondwet onbestaanbaar is, er voor de Provinciale Staten van Gelderland, als van welke het reglement, zoo als het nu is, moet geacht worden afkomstig te zijn, met goed gevolg niets tegen kan worden ondernomen, indien de Hooge Regering het invoeren van een beter reglement, door weigering van goedkeuring, mogt gelieven tegen te werken.

Het is tegen die beide laatste stellingen van den Hoogleeraar, dat de Schrijver, welke dezelve, en gedeeltelijk te regt, in strijd rekent met de leer, in zijne Proeve ontwikkeld, bij zijnen Brief aan genoemden Hoogleeraar te velde trekt.

Duidelijkheid van stijl en kalmte van uitdrukking zijn geene verdiensten, waarop de beide hier aangekondigde opstellen van Mr. a.g. brouwer aanspraak mogen maken. Vooral de Brief aan Prof. thorbecke is in een' hartstogtelijken, opgewondenen geest ontworpen. Dit neemt echter niet weg, dat er toereikend wordt aangetoond, hoe de regten der Polderbesturen als zedelijke ligchamen, en inzonderheid die der tot verschillende zedelijke ligchamen vereenigde Polder-ingelanden, zoo wel als die der afzonderlijke ingelanden zelven, bij het reglement miskend zijn geworden. Maar Prof. thorbecke heeft eigenlijk niet beweerd, dat het reglement wettig is, in dien zin, dat de Hooge Raad er kracht van wet aan had behooren toe te kennen, gelijk, helaas! geschied is; maar alleen, dat het wettig is in betrekking tot de Staten zelve, die niet kunnen nalaten de geldigheid van een stuk te erkennen, hetwelk uit hunnen eigenen boezem, ten gevolge hunner eigene handelingen, moet beschouwd worden te zijn voortgevloeid. En vandaar dan ook, dat de Prof. volhoudt, dat die Staten, zoo zij op eenig nader te ontwerpen reglement geene goedkeuring krijgen, aan hun vorig werk gebonden zijn. De Brief van den Hoogleeraar is geene verdediging van het reglement; maar, geschreven zijnde niet aan eenige regterlijke autoriteit, niet aan eenig Polderbestuur noch aan eenige vergadering van ingelanden, doch integendeel aan een Lid der Staten van Gelderland, onderzoekt hij daarbij alleen, wat waarheid is uit het standpunt, waarop die Staten zich ongelukkigerwijze

[p. 648]

geplaatst hebben. Dit nu is door Mr. brouwer niet genoegzaam in het oog gehouden. Voorts noemt de Prof. zelf de magt der Provinciale Staten regelend en niet wetgevend; de wetgevende kracht, hier en daar aan die magt door hem toegekend, is betrekkelijk, niet volstrekt. Vraagt men in het algemeen, door wie de wetgevende magt wordt uitgeoefend, en verstaat men er door, wie wetten maken, verbindende voor geheel het rijk; het antwoord is natuurlijk: de Koning met de Staten - Generaal. Maar even gelijk plaatselijke besturen keuren maken, die, zoo de vereischte vormen zijn in acht genomen, kracht van wet hebben voor de gemeenten, zoo kunnen de Provinciale Staten verordeningen vervaardigen, die, na goedkeuring des Konings, kracht van wet hebben voor hunne Provincie. In dien zin alleen hebben zij eene wetgevende magt. Al wat door den Gouverneur, door de Gedeputeerde Staten, of door den Gouverneur met de Gedeputeerde Staten niet, maar door de Provinciale Staten wel kan worden verordend, behoort in dien betrekkelijken zin, in tegenstelling van de louter administrative magt, tot de wetgevende magt in de Provincie. De Heer Mr. brouwer had zich, behoudens beter oordeel, over die uitdrukking zoo niet moeten ergeren.

Grondig en uitgebreid is intusschen zijn onderzoek. Kunnen de Provinciale Staten zelve op hunne vorige maatregelen niet terugkomen, zoo lang zij op geene goedkeuring van aan te brengen wijzigingen kunnen rekenen; zij zullen die goedkeuring bekomen, als de noodzakelijkheid zal gebleken zijn. Zoo men bij ingelanden enz. voortgaat met tegen te streven en processen uit te lokken, en men eindelijk het geluk heeft den Hoogen Raad, die meermalen van stelsel veranderd is, een stelsel te doen omhelzen, waarbij dezelve weigert het Polderreglement toe te passen, als strijdig met de onvervreemdbare regten der ingezetenen, zullen de Provinciale Staten eene reden krijgen, om een nieuw reglement te maken en daarop goedkeuring te bekomen. Maar zou dat uiterste wel noodig zijn? Zoo men eens, in de tegenwoordige omstandigheden, een doelmatiger reglement ontwierp, zou het nu wel meer worden afgekeurd? Van den Koning en Hoogstdeszelfs Ministers hopen wij beter: en het is wel niet de regtspligt, maar toch de zedelijke verpligting der Provinciale Staten van Gelderland, er de proef van te nemen.