Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Willem I en zijne Regering. 's Gravenhage, bij J.L.C. Jacob. 1842. In gr. 8vo. 15 bl. f : - 30.

Het verdient allezins goedkeuring, dat de zich niet genoemd hebbende Schrijver de pen heeft opgevat, om de verdiensten van den thans maar al te zeer miskenden en door velen, vooral eenigen tijd geleden, schandelijk verguisden Koning willem I kortelijk in het licht te stellen, en dien van het bestuur vrijwillig afgetredenen Vorst zoo veel mogelijk te verdedigen. Ook wij doen hulde aan de wijze, waarop de vorige Koning de aloude partijschap heeft doen vergeten; aan de onpartijdigheid, waarmede hij staatsdienaren en hooge ambtenaren koos, zoo wel uit hen, die weleer zijn Stamhuis vijandig waren, als uit den kring der

[p. 22]

oude voorstanders van oranje; aan zijne onvermoeide pogingen, om, door begunstiging der nijverheid, België, door de vestiging en eigene ondersteuning der Handelmaatschappij Noord-Nederland te doen bloeijen, en beider bevolkingen met elkander te verbroederen; aan den ijver, waarmede hij de staatszaken behartigde, de welwillendheid, waarmede hij elk aanhoorde; kortom, aan zijne toegankelijkheid voor het volk, en de wijze, waarop hij het jaren lang aan zich wist te boeijen. Wij erkennen, dat noch de Staten-Generaal, noch de Natie geheel zijn vrij te pleiten van medepligtigheid aan de dwaling eerst eener te onbepaalde vergoding van den geliefden Vorst, daarna eener te lang volgehoudene volharding in het niet willen aannemen der 24 artikelen. Wij erkennen, dat de oppositie eerst regt heeft veld gewonnen, nadat gebleken was van 's Konings voornemen tot een tweede huwelijk, en wel met de Gravin d'oultremont. Doch tot verdediging, althans tot verschooning van Noord-Nederlands Staten-Generaal en bevolking, valt echter niet weinig tegen den Schrijver aan te voeren. De volksvertegenwoordigers en de meerderheid der bevolking van Noord-Nederland waren veelal overdreven monarchaal en ministerieel gedurende de vereeniging met België, omdat zij bij de Katholijke oppositie de geheime bedoelingen der Jezuiten, en bij de Liberale oppositie den invloed der Fransche Propaganda vreesden. Van de uit Ultramontanen en Jakobijnen zamengevloeide Unionisten waren zij niet minder afkeerig. Daar men nu kiezen moest tusschen schragen of omverwerpen der bestaande Regering, deed dit menigeen ja zeggen, waar hij, in andere omstandigheden, neen zou hebben gezegd; even gelijk, bij de eenparige verwerping van het budget in 1840, velen neen hebben laten hooren, die in andere, dan de toen opgekomene omstandigheden, het ja zouden hebben uitgesproken. Men heeft den Koning helpen volharden, het is zoo; maar men meende in hem den Grooten Zwijger te zien, die meer wist, dan de Staatkunde hem toestond mede te deelen. Derhalve gevoelde men zich diep gegriefd, toen het scheen te blijken, hoe eene ongegronde hoop op onwaarschijnlijke kans de reden der volharding was geweest, en men kreeg berouw over een vertrouwen, dat uit edelmoedige en vaderlandsche beginselen ontstaan was. Men ergerde zich over het voorgenomen huwelijk met eene Belgin van afkomst en eene Roomschgezinde van geloof.

[p. 23]

Waarom? Dewijl men goed en bloed tot handhaving van den Troon had veil gehad; dewijl de opstand der Belgen aan Nederland velerlei smaad en miskenning, velerlei schade, ja zoo veel bloed en tranen gekost had; en met eene vrouw uit dat eigen ons zoo verguisd hebbende volk, met eene vrouw, die men zelfs verdacht dien opstand te hebben begunstigd, wilde onze Landgenoot, de als Vader des Vaderlands begroete willem I, huwen! En hij, de Vorst uit een Stamhuis, 't welk ook voor de zaak van Protestantisme en gewetensvrijheid zoo veel gedaan en geleden had, ja dáárdoor vooral zoo nationaal was geworden, meer dan eenig ander Vorstenhuis van Europa in deszelfs eigene Staten, hij zou huwen met eene Roomschgezinde, en wel van Belgische afkomst, waar de Jezuiten zoo veel invloed oefenen! - Dat de Troonopvolger, thans onze geëerbiedigde Koning, met eene Prinses van de Grieksch-Katholijke Godsdienst huwde, had niemand geërgerd: want men draagt het Catholicismus, waarmede de schismatiek genoemde Grieksche Kerk hoofdzakelijk instemt, geenen haat toe. Maar in Rusland heeft men geen' Paus; in Rusland geldt geen invloed van Jezuiten en Ultramontanen. Het was dus niet uit onverdraagzaamheid, dat men zoo opzag tegen een huwelijk van willem I met de Gravin d'oultremont. Trouwens men heeft geenen geest van ontevredenheid bespeurd, toen er gerucht was, eerst, van een huwelijk van den Prins van joinville met eene Prinses van oranje; daarna, van een' Prins van oranje met eene Prinses uit het Huis van orleans: want men weet, dat het Huis van orleans door geene Ultramontaansche inblazing geleid wordt. Men beschuldige dus niet te sterk ons volk en zijne vertegenwoordigers!