Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

Mensen ernst, de snellooper.

Mensen ernst, de werelddoorkruiser, behoort tot de zonderlingste verschijnselen van onzen tijd, en zijn leven, waarin hij zoo veel ontmoet en ondervonden heeft, verdiende te regt eenen beschrijver (rink namelijk) te vinden, van wiens werk thans reeds eene tweede uitgave het licht ziet. De zoon van eenen fregatskapitein uit Bergen in Noorwegen, die zich ook gedurende Koppenhagens bombardement in Engelsche zeedienst bevond, moest ernst, die van zijne vroegste jeugd tot de zeevaart bestemd geweest was en zich uit dien hoofde

[p. 518]

juist te dien tijde op de Koppenhager kweekschool bevond, reeds bij het begin zijns levens de grievendste balsturigheden van het noodlot ondervinden. De voorvallen op zijne zeetogten, als scheepsjongen, matroos en stuurman, zouden, ook bij het eenvoudigste relaas daarvan, belangstelling gewekt hebben, want zij leiden ons op een, voor den bewoner van het vaste land, gedurende de jaren der onderdrukking en der zegepraal, bijna geheel vreemd gebleven veld der geschiedenis van onzen tijd, op de zee namelijk, waar Engeland, Amerika en Frankrijk zoo bloedig met elkander worstelden. Toen mensen ernst in het jaar 1818, na eenen driejarigen kruistogt, op het fregat Caledonia, door alle zeeën medegemaakt te hebben, en na drie Oostindische reizen, weder te Londen teruggekomen was en zich van zijne gewonnene prijsgelden wat te goed deed, bood zich voor hem de gelegenheid aan, om van zijne, onder de zeelieden bekende en reeds vroeger wel eens op de proef gestelde bekwaamheid in het snel loopen, ten koste van eenige liefhebbers van weddingschappen, bewijzen te geven. Twee groote en langdurige wedloopen, de eene van Londen naar Portsmouth, (72 Engelsche mijlen in 9 uren tijds) de andere van Londen naar Liverpool, (150 mijlen in 32 uren) legden den grond van zijnen, sedert in geheel Europa verbreiden roem, en bragten den renlust, die in hem was, tot zulk eene hoogte, dat hij sedert met de snelheid des ruiters en met de rusteloosheid der zwaluw, op gebaande en ongebaande wegen, de wereld doortrekt. In zijn 39ste jaar (1837) kon ernst zich beroemen, meer dan 50,000 mijlen wegs, voor twee derde deelen ter zee en het andere derde te land, dat is te zeggen te voet, te hebben afgelegd. Zijne snelste reis mag wel de renloop geweest zijn, welken hij, tot beslissing eener weddingschap van 100,000 francs, tusschen verscheidene Franschen en Engelschen, van Parijs naar Moskou ondernam. Ernst verliet het Vendôme-plein den 11 Junij 1831, tien minuten na 4 ure, en bereikte het groote portaal van het Kreml den 25 Junij, ten 10 ure des morgens, zoodat hij den afstand van 352 mijlen in 13½ dagen, of dagelijks door elkander gerekend eenen weg van 25 à 26 mijlen, afgelegd heeft. Nog merkwaardiger was misschien de wonderbare togt van Nymphenburg naar Nauplia in 1833, van den 6 Junij, ten 1 ure na den middag, tot den 1 Julij, ten 1 ure 48 minuten des morgens, om Koning otto groet en

[p. 519]

schrift van zijne vrienden uit het Beijersche vaderland over te brengen. Zulk eenen togt te lande, door de ongebaande gebergten van Dalmatië en de wildernissen van den Montenero, heeft, vóór ernst, alleen de werelddoorstrever hercules ondernomen. Deze geweldig groote afstand werd in 24 dagen doorloopen. Later, in het jaar 1836, vertrok hij, met eenen last van de Oostindische Kompagnie, den 28 Julij uit Konstantinopel, en kwam den 27 Augustus, des morgens vroeg, te Calcutta aan, van waar hij den 1 September andermaal op reis ging, om, dwars door Midden-Azië, drieja viermaal sneller dan de karavanen, in eenen loop van dooreengerekend 19 mijlen daags, Konstantinopel weder te bereiken. Ongelukkiglijk zijn de berigten juist van deze landreis, die met betrekking tot de binnendeelen van Azië zoo vele nieuwe inlichtingen scheen te beloven, uiterst mager uitgevallen, en het ware wel te wenschen, dat mensen ernst, wanneer eenmaal de ouderdom hem eene kunst geleerd zal hebben, welke hij nog niet verstaat, die namelijk van te zitten, het hoekje van den haard eens aardbeschrijvers vinden moge, om dezen aldaar, even als ulysses aan den Koning der Phaeaciërs, zijne zwerftogten te verhalen. De arme man, een ulysses te land, is ook daarin van den dolenden Ithaker onderscheiden, dat hij het vaderland vliedt, hetwelk de ander zocht. Doch wat zou hij ook nog in zijn noordland zoeken? Vader en moeder heeft de zee verzwolgen; het huis zijner kindschheid is woest en ledig. Hij is de ware peter schlemihl, alsof zijn leven den dichter tot voorbeeld gediend had. Ook uit een ander oogpunt moet ernst den psycholoog en phrenoloog een onvergelijkelijk voorwerp van bestudering aanbieden. Dit rennen door de wereld herinnert aan het rustelooze voorwaarts ijlen dier dieren, aan welke men zekere gedeelten der hersenstof ontnomen heeft, zoodat de eeuwige aandrift van beweging geen tegenwigt, als 't ware geen klemhaak, meer vindt. Een brief uit Muskau van den 12 April l.l. meldt, dat mensen ernst zich destijds gereed maakte, om den 1 Mei een kuijertje naar Jeruzalem te beginnen, en de heilige stad in 30 dagen dacht te bereiken. Op de terugreis wil hij, uit nieuwsgierigheid, eenige landen van Azië bezoeken.