Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

Hartelijk woord aan alle mijne mede - Israëliten zonder onderscheid ter overdenking toegevoegd. Te Haarlem, bij A.C. Kruseman. 1841. In gr. 8vo. 42 bl f : - 45.

Dit welgeschreven stukje prijst het nemen van doortastende maatregelen aan, tot verbetering van den zedelijken en godsdienstigen toestand der Israëliten in ons vaderland, vooral ook door verbetering der inrigting van de openbare Godsdienst, waaruit de Schrijver veel van het ziellooze, onverstaanbare, ontstichtende wil verwijderd hebben, maar, zoo wij hem wèl begrijpen, toch ook niet weinig op de zinnen wordt gewerkt, door muzijk en zang. Wij wenschen over elke poging tot verbetering onzer Joodsche landgenooten den zegen van dien eenigen Waarachtige, dien zij met ons belijden; maar voor ons zelven gelooven wij, dat het nooit meer dan halve maatregelen kunnen worden. Want er is geene doeltreffende verbetering, die stand houdt, te bedenken, dan met ter zijde stelling van Talmudische en Rabbijnsche bijhangsels, en herstelling van het zuivere Mozaïsme. Doch dit houden wij voor onuitvoerbaar, omdat hetzelve geheel lokaal en temporeel is, of - mogen wij onze volle overtuiging uiten - omdat het Mozaïsme uitgediend heeft. Wanneer de zon aan den hemel staat, verlicht men zijne kamer niet met kaarsen; laat men het al doen, en zorgvuldig alle deuren en vensters sluiten, ligt dringt hier of daar door eene kleine reet

[p. 713]

een zonnestraal, die het kaarslicht doet tanen. Men kan ook onmogelijk het vertrek, rondom van eene verlichte wereld omringd, potdigt gesloten houden. Doet eens iemand de deur open, om zich van de sombere kaarsen in het vriendelijke zonlicht te gaan verkwikken, of om daarbinnen eens te zien, hoe het gesteld is - dan valt er een oogenblikkelijk licht in de kamer, en......

Men heeft dit vlugschriftje ter beoordeeling toegezonden aan een Tijdschrift, dat wel geene bijzondere godsdienstige kleur draagt, maar algemeene verlichting en beschaving voorstaat, doch met dat al wel den naam van een Christelijk Tijdschrift meent te mogen voeren. Alzoo is het onze schuld niet, wanneer het den Schrijver belgt, dat wij voor Israël geene andere verlichting kennen, dan in dien jezus, wien wij eerbiedigen als den Christus Gods, in wien alle schatten der wijsheid verborgen zijn, en die de eenige weg, de reine waarheid, het eeuwige leven is.