Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

Nieuwe Ontdekking!!! De Blindheid, benevens veelerlei Oogziekten, gebrekkige Gezigtsorganen, enz. zonder pijn, ook zonder opereering, genezen. - De tijd nadert, dat

[p. 680]

men over Brillen, Oogglazen, enz. spreken zal, als in het oogloopende bewijzen van de Kortzigtigheid onzer Voorvaderen. Moet voor Rekening ontboden worden. Uitgegeven tot Nut van 't Algemeen (wel te verstaan) door Nayler en C^o., O.Z. Achterburgwal, N^o. 217 te Amsterdam. 1842. In gr. 8vo. f : - 30.

Al des menschen arbeid is voor zijnen mond, en nogtans wordt de behoefte nooit voldaan. Zoo sprak de wijze Koning salomo reeds in zijnen tijd, en tot dien van nayler en Comp. werd deze uitspraak steeds bevestigd. Niet tot Nut van 't Algemeen, (want noch zout met cognac, noch deze uitgevente genezing der blindheid staan in eenige betrekking tot de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen) maar voor den mond is ook deze arbeid. De aankondiging van zout met cognac had, door een ruim debiet, van ligtgeloovigen en nieuwsgierigen, zoo veel voor den mond opgebragt, dat daardoor de behoefte of liever de zucht werd gaande gemaakt, om door zulke voortbrengsels op eene zoo gemakkelijke wijze verder voor den mond te blijven arbeiden.

Maar wordt aan de eene zijde de behoefte nooit voldaan, voor alles is toch eene bestemde gelegenheid en een tijd voor alle onderneming onder den hemel, volgens denzelfden Koning. En zoo kon zulk een arbeid voor den mond wel eens het doel missen; te meer, zoo als het wel eens meer gaat, daar de aap hoe langer hoe meer uit de mouw komt kijken.

In hunne onnoozelheid plaatsen de Heeren nayler en C^o. eenen brief aan het hoofd van deze nieuwe ontdekking, in welke volstrekt niets nieuws gevonden wordt, waarin een Dw. Dr. zijne verwondering over de verre verspreiding van het zout met cognac met deze woorden te kennen geeft: ‘Zoo moet er toch ook eene zekere kunst in liggen, om hetzelve (het Geneesmiddel voor Armen en Rijken, of liever de aanprijzende boekjes ad 40 Cts.) van het eene tot het andere einde des Lands bekend te maken, en, in zoo korten tijd, zoo vele duizende Exemplaren, in ons klein landje, aan den man te brengen.’ 't Ware beter hiervan gezwegen, want nu gaat men naar die zekere kunst onderzoek doen, en welke is de uitkomst? Het geluk dient somwijlen de onbeschaamdheid, en er zijn steeds een groot getal ligtgeloovigen, die een sluwe vos onder zijne zotskap vangt, even als op de baan rissen onergdenkende vinken onder het net

[p. 681]

vallen. Het is waar, in ons klein landje worden maar al te veel onergdenkenden gevonden, van wier gros men met j.g. von salis zoude kunnen zeggen, dat het, ‘Arglos, wie die Nachtigallen, In offne Schlingen fällt.’ Het kan evenwel gebeuren, dat ook speculatie van eene andere zijde zoo vele duizende exemplaren heeft geholpen aan den man te brengen. Wat kan er toch niet voor den mond en verdere behoeften uitgewonnen worden, wanneer men met eenig cognac en zout Doctor, Chirurgijn en Apotheker als van uit het huishoudingsbudget kan schrappen; en dat alles leerde nayler en C^o. voor slechts 40 centen! Het was de part et d'autre op speculatie berekend. Doch wie gij zijn moogt, lieve Landgenooten, laat toch de gierigheid de wijsheid niet bedriegen! Voor veertig centen hebt gij reeds een vijftigtal ziekten, tot zetsels toe, leeren genezen; ook zeere oogen waren in de laatste uitgaaf daaronder begrepen: wil nu niet voor dertig centen, zonder pijn en zonder opereering, ook nog van blindheid, benevens velerlei oogziekten, gebrekkige gezigtsorganen enz. genezen worden. Geloof mij, het deksel, dat nu reeds uwe oogen verblindt, kon u ook op den neus vallen, gelijk het wel eens den genen gaat, die het onderste uit de kan begeert; of liever u kon nog erger overkomen. Ik wil u slechts met weinige woorden zeggen: het middel van Dr. turnbull is geen paardenremedie; deze kunnen er soms nog door; maar het is een der sterkste en hevigst werkende vergiften. Één druppel, in het oog van een dier gebragt, deed het reeds na weinige minuten dood ter aarde vallen. Zouden nu de gevolgen van zulk een middel niet schromelijk kunnen worden? (bl. 1.) Wij willen den voorsteller en den verspreider van zulke gevaarlijke middelen niet gesteenigd hebben; (op dezelfde bl.) wij zijn niet voor zulke saulus-procedures; maar wij vragen, of zulk eene handelwijze niet verdiende, dat men, tot nut van het algemeen, die zulke practijken uitvent, voor eene regtbank te regt stelde?

Wij trekken het bestaan van Dr. turnbull niet in twijfel. Er heeft, eenige jaren geleden, een Dr. alexander turnbull te Londen over de Veratrine geschreven, waarop ook vrij wat af te dingen viel. Maar wij wantrouwen de verdere mededeelingen, welke hier gevonden worden. Men heeft ook slechts het slot van dit keurig stuk te lezen, waar over het bestaan van Dr. turnbull gesproken wordt op eene

[p. 682]

wijze, die beneden alle kritiek mag genoemd worden. Wij noemen slechts de geestige uitdrukking: met honderd gulden op zak en acht dagen voor zich! Men was gewoon vroeger zulke taal voor de vier Kroonen van Hansworst te hooren.

Het stuk zelf schijnt van den Dw. Dr. van nayler en C^o. afkomstig, die zegt, dat de Uitgevers even vóór het afdrukken, zoo als den Dw. Dr. ter kennis gekomen is, zich regtstreeks aan Dr. turnbull hebben gewend om verdere inlichtingen wegens deze onschatbare ontdekking. Waarom nu niet gewacht tot de Uitgevers dit belangrijk stuk verkregen hebben? - Intusschen kan men de waarheid dier berigten reeds vooraf berekenen, wanneer men van het bezoek bij Dr. turnbull hoort van een oog ter halverwege geopend en liefelijk voor het gezigt, terwijl het andere nog bijna geheel blind bleef; - van verschillende verschijnselen van opgeloste vliezen, wegtrekkende katarakten, welke trapsgewijze weder opdroogden; van oogappelen, die zich op nieuw vormden, enz. (bl. 7.) Lezer! hebt gij genoeg van zulken onzin? of begeert gij het vergif nog op den koop toe?