Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

Redevoering bij de plegtige inhuldiging van het Standbeeld van Michiel Adriaanszoon de Ruyter, te Vlissingen, op den 25 Augustus 1841, in de Groote Kerk uitgesproken door Abm. des Amorie van der Hoeven. Te Leeuwarden, bij G.T.N. Suringar. 1841. In gr. 8vo. 34 bl. f : - 50.

Niet ligt vindt een redenaar eene gelegenheid tot spreken, waarbij zich zooveel vereenigt, wat van den eenen kant zijne taak gemakkelijk en van de andere zijde haar moeijelijk maakt, als die, bij welke deze rede werd uitgesproken. De feestviering zelve was van dien aard, dat zij algemeene deelneming moest vinden. Zij was ter eere van de ruyter, ‘en zijn naam zweeft op aller tongen, als die van eenen bij zijn leven hartelijk beminden, ons altijd onvergetelijken weldoener. De redenaar had dus alle harten mede. Hij behoefde niet te vreezen, iemands goedwilligheid te zullen ontberen. Allen waren vervuld van belangstelling, van hoogachting, van eerbied, van bewondering en liefde voor den man, wiens lof hij verkondigen moest. Hij behoefde slechts, gelijk hij zelf zegt, ‘herinneringen te verlevendigen, te verzamelen, te rangschikken, en als tot één geheel te verbinden.’ Hij sprak daarenboven tot eene schare, die tot blijde geestdrift en opgewondenheid gestemd was, die kwam in de gemoedsgesteldheid, welke ieder spreker bij eene dergelijke gelegenheid in zijne hoorders zou wenschen. Maar van den anderen kant had de taak des redenaars hare eigen-

[p. 27]

aardige bezwaren. ‘De ruyter's lotgevallen en heldendaden zijn ons allen, den geringsten en eenvoudigsten zoowel, als den meer beschaafden en geletterden, reeds van onze kindsche jaren af bekend.’ Nieuws was er niets mede te deelen; het beeld van de ruyter staat allen voor den geest: zijne grootheid is aan niemand vreemd; hare trekken zijn ons allen van onze jeugd af gemeenzaam. Hoe zal de redenaar zijn onderwerp dus behandelen? De verwachting is hoog gespannen, en de bekendheid van zijne hoorders met de zaken, die hij zal aanroeren, maakt, dat hier veel, ja bijna alles afhangt van den greep, dien hij doen zal. Rec. was om eene en andere reden zeer nieuwsgierig, om het stuk van Prof. van der hoeven te lezen, en zich te overtuigen, gelijk hij dit bij voorraad verwachtte, dat deze moeijelijkheden gelukkig waren overwonnen. Hij vond zich ook niet teleurgesteld. Het is een stuk vol eenvoudige, ongekunstelde welsprekendheid, dat, gelijk het bij het hooren zeker eenen diepen indruk moet gemaakt hebben, bij het lezen boeit en treft. Gelijk de stukken van den Hoogleeraar zich meestal door gelukkige dispositie kenmerken, zoo is dit ook hier het geval. De vier punten, die achtereenvolgens met geleidelijken en schier onbemerkten overgang worden behandeld, stellen ons de ruyter voor als den grootsten zeeheld, den braafsten burger, den besten mensch, den vroomsten Christen. Kort, maar schoon, is de ontwikkeling dezer vier bijzonderheden; gelukkig wordt daarbij gebruik gemaakt van de omstandigheden zijns levens, hier en daar van zijne eigene en van tromp's woorden. Wij kunnen ons levendig begrijpen, welk eenen diepen indruk deze schoone rede heeft moeten maken, en wenschen den Hoogleeraar geluk met zijne voortreffelijk volbragte taak. Daar is nog één punt, waarom deze rede grooten lof verdient. Van der hoeven sprak hier in tegenwoordigheid des Konings en der koninklijke Prinsen, en zijne taal is daarbij vrij gebleven van vleijerij of ook maar eenigzins overdrevene complimenten. Zij hadden ook weinig gevoegd, waar over de ruyter werd gesproken, en ook hierin heeft de redenaar den juisten toon en de juiste mate uitstekend getroffen. De aanhef van het geheele stuk beviel ons het minste. Daar, zou Rec. zeggen, was de redenaar nog niet op gang. De zinsneden over het vereeren van menschen hadden wij liever gemist. Zij maakten op Rec. eenig minder aangena-

[p. 28]

indruk. Maar zoodra de redenaar aan zijn eigenlijke onderwerp begint, is het stuk voortreffelijk.

Eene tweede druk toont ook reeds de algemeene belangstelling. Proeven te geven, ware hier overbodig. Wie het stuk nog niet heeft, koope het en leze! Hij zal zich de kleine uitgaaf niet beklagen. De Hoogleeraar ontvange den dank van ons publiek voor de uitstekende wijze, waarop hij zich van de vereerende, hem opgedragene taak heeft gekweten!