Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1841

Kinder-Rijmkronijk, of hoofdzakelijk begrip der Nederlandsche Geschiedenis, met gemakkelijke en toepasselijke Dichtregelen voor de Jeugd. Door A. Helmig van der Vegt. Te Amsterdam, bij P.H. Donker. 1841. 42 bl. f : - 25.

Een boekje, dat, als leerboekje, of hoofdzakelijk begrip der Nederlandsche Geschiedenis, zich boven geene andere werkjes van dien aard en tot dat doel onderscheidt, en dat, helaas! als Kinder-Rijmkronijk er allertreurigst uitziet. Ja! Rec. bemerkt het hier zeer goed, ‘dat het wat in heeft versen te maken zonder Dichter te zijn.’ Had de Heer van der vegt maar het voorbeeld van Professor lulofs (en die kan verzen maken, maar is dan ook Dichter) gevolgd, die, in zijn Kort Overzigt van de Geschiedenis der Nederlanden, enz. volstrekt niet met eigene poëtische vederen wilde pronken, maar ter markt is gegaan bij vroegere en latere Poëten, dan had hij een goed Geschiedkundige en voortreffelijk Dichter ten gids genomen, en wij waren van zijne regelen verschoond gebleven.

[p. 667]

Aanmerkingen op de afwijkingen van de gewone verdeeling der Nederlandsche Geschiedenis, daar ze hier in tien tijdvakken, naar de verschillende regeringsvormen, voorkomt, willen wij niet maken: wij weten, dat men haar zelfs in meer tijdvakken gesplitst heeft; maar wanneer de Heer van der vegt van meening is, dat zijn werkje voor kinderen het meeste nut zal doen, door dat hij de antwoorden, in het boeksken voorkomende, meest alle in vierregelige versjes heeft overgebragt, dan vreezen wij, dat hij zich deerlijk zal bedrogen hebben. Het teeken (‘), ten blijke welke regelen door hem zijn overgenomen, is bijna overtollig; want het oorspronkelijke heeft zulk eene eigenaardige kleur, dat de dichtbloemen (!) van den Heer van der vegt in dezen tuin gemakkelijk te onderkennen zijn. Of ook zijne regelen wel zonder moeite in het geheugen der beminnelijke jeugd zullen bewaard blijven, hieraan twijfelen wij. Dergelijke, bl. 6:

Behalve Bat en Vries, (dit moet gij niet vergeten)
Vond men nog hier te land: Sueven, Uzipeten,
Kaninefaten, vlug in 't jagen en het baden,
Sikambriërs en Sax, de Saliërs en Quaden.

leeren, ja lezen zoo gemakkelijk niet. - Hoe is het mogelijk, regels, als de volgende, neder te schrijven? bl. 34:

Waar men voorheen gebood daar bad men nu om vreê,
Dien men te Amiens sloot in achttien honderd twee.

Men moet waarlijk alle gevoel voor welluidendheid missen.

Genoeg! De Schrijver wenscht, dat deze bijdragen tot vermeerdering van kennis en veraangenaming van de studiën (?) der lieve jeugd mogen strekken, en dat dezelve door hare handjes (?) (studiën en handjes leveren hier nog al een zonderling verschil van denkbeelden op) gretig zullen ontvangen worden; maar Rec. raadt hem dan, voor die handjes wat andere zaken gereed te hebben, en alleen als geschiedkundige of onderwijzer en niet als rijmelaar óp te treden.

Professor Siegenbeek, tot onzer taalherstelling,
Gaf vaste regels voor de Nederlandsche spelling;
Hij zocht ze, spoorde ze op, beschreef ze op papier,
Gaf ons zijn woordenboek in achttien honderd vier.

Conform! maar dat Woordenboek leert ons, dat twist man-

[p. 668]

nelijk en niet vrouwelijk; daad vrouwelijk en niet mannelijk; borst vrouwelijk en niet mannelijk enz. (bl. 10, 18, 19) is; dat men verzen en niet versen schrijft; terwijl deze Taalgeleerde den klemtoon voorzeker op vele woorden en namen geheel anders leert: Een man, die over de Nederlandsche Geschiedenis handelt, moest de lezing niet kunnen dulden van , van e.d. Dixi.