Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

De Volksbode. Een Tijdschrift tot nut van 't algemeen, door Mr. C.P.E. Robidé van der Aa en O.G. Heldring. 1ste Jaargang. Te Arnhem, bij Is. An. Nijhoff. 1839. Inhoud 184, bijbladen 64 bl. f 2-60.

De Heeren van der aa en heldring, algemeen bekend om hetgeen zij, in verschillende betrekkingen, zoo wel tot nut der lagere standen, als tot opleiding en zedelijke vorming der jeugd, zoo loffelijk aanwenden, toonen, ook door de uitgave van dit Volksschrift, hunnen lust en onverdeelden ijver, om aan het welzijn van het algemeen te blijven arbeiden. Het doel, dat de verzamelaars zich hebben voorgesteld, is edel, en werkt de pogingen der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen en van andere zedelijkheid, huiselijke deugd en orde aankweekende inrigtingen op eene voorbeeldige wijze hoogst weldadig in de hand; waarom dan ook, zoowel onderscheidene Besturen der Departementen van genoemde Maatschappij, als andere aanzienlijke en verdienstelijke Mannen, zich bereidvaardig hebben getoond, om dit Volksschrift in Nederland te doen bekend worden. En voorzeker, men verrigt een verdienstelijk werk, wanneer men, ieder in zijnen kring, tracht behulpzaam te zijn aan de bereiking van het doel, dat zich de Volksbode heeft voorgesteld. Dat doel berigt hij aan zijne landgenooten, en waar hij hun toespreekt, blijft hij getrouw aan zijne beginselen, daar hij allen op regt Christelijken toon, maar niet minder ook op echt Christelijke gronden, aanspoort tot een zedelijk en godsdienstig leven, dat zich steeds in woord en wandel, ten nutte van zichzelven en voor anderen, openbaren moet. ‘De Volksbode wekt den armen op, om eerst in het zweet zijns aanschijns zijn brood te verdienen, om te leeren werken en sparen. Wordt hij allengs gewend, aan zijne aardsche bestemming getrouw te voldoen, dan zal zijn hart van zelve voor hoogere waarheden zich openen, en het licht helder voor hem opgaan, dat eenmaal voor deze wereld daagde, als eene zon, die de duistere nevelen des nachts verjaagt; ja, het zal zijne weldadige stralen in zijne schamele

[p. 643]

woning verspreiden, als een licht van troost, van geloof, van hoop en van liefde.’

Van alles verder, wat voor huiselijke en maatschappelijke orde en rust wenschelijk, voor de aankweeking van ijver, vlijt en arbeidzaamheid noodzakelijk, voor de bevordering van huishoudelijkheid en spaarzaamheid dienstig, voor opvoeding en onderwijs heilzaam, voor ingetogenheid en vermaak ten leiddraad, voor hoofd en hart nuttig, voor pligt en geweten verbindend zijn kan, - van dat alles treffen wij in den Volksbode leerzame, belangrijke en menschkundige wenken aan, welke deels door de Redacteurs zelven geleverd, deels door de bereidwillige medehulp van anderen ingezonden werden; terwijl datgene, wat in buitenlandsche Tijdschriften over de opgenoemde deugden en verpligtingen mededeelenswaardig gevonden wordt, mede in den Volksbode eene plaats vindt. Zoo deelt hij, onder anderen, Raadgevingen van eenen Menschenvriend, omtrent het Christelijk vieren van den Zondag, ontleend aan het Tijdschrift de Christen-bothe, en een stukje over den invloed van het voorbeeld bij de opvoeding, ontleend aan den Almanach de France, publié par la Societé nationale, année 1839, mede; welke beide stukken in alle kringen der Burgermaatschappij wel mogen gelezen en herlezen worden.

Breeder over den aard en de strekking der in den Volksbode voorkomende stukken uit te weiden, acht Ref. onnoodig. Hij beveelt veel liever deze loffelijke en menschlievende onderneming allen aan, die belangstellen in het welzijn van Maatschappij en huisgezinnen; die niet onverschillig zijn, of het getal brave en ijverige burgers en goede huisvaders toe- of afneme; allen, in één woord, die het met hunne landgenooten en hun Vaderland wél meenen. Bezit hetzelve zoo vele weldadige inrigtingen tot bevordering van het goede, de Volksbode wandele steeds rond, en verspreide die warmte en dien gloed, die, zoo zeer aan het licht dier inrigtingen ontleend, anderen moge koesteren en opwekken tot Godsdienst en deugd; terwijl de beide ijverige Mannen, die zoo billijke aanspraak op de medehulp van alle welwillenden in den lande hebben, in hunne pogingen mogen worden ondersteund, en de Volksbode alzoo nog veel zaad uitstrooije, dat voor velen vruchten drage voor dit en voor een volgend leven!

Bij elke aflevering van den Volksbode wordt aan de intee-

[p. 644]

kenaren een tiental afzonderlijke afdrukken van het laatste blad, als bijblad, afgeleverd, geschikt ter verspreiding, en bepaaldelijk dienende tot lektuur van de min onderwezene standen; welk bijblad dan ook zulke, voor den zoogenaamden gemeenen man doeltreffende, onderwerpen of verhalen bevat, waarvan de lezing niet anders dan eenen heilzamen invloed hebben kan. Ook dezen maatregel juichen wij toe. Niemand onttrekke zich: de stuiver, 's wekelijks voor het bezit van den geheelen jaargang afgezonderd, zal honderdvoudige renten van zelfvoldoening en van nut voor anderen opleveren; en Ref. verblijdt zich, te hebben opgemerkt, dat Z. Exc. de Gouverneur van Noord-Holland in het Tijdschrift de Volksbode hoog belang toont te stellen, daar hij, bij rondgaanden brief, de aandacht van al de plattelandsbesturen in die provincie bijzonder op dit nuttig en doelmatig Volksschrift heeft gevestigd, en dezelve uitgenoodigd, om de gegoede ingezetenen op te wekken, door inteekening op den Volksbode, deszelfs verspreiding onder de lagere volksklasse te bevorderen; en hij twijfelt dus geen oogenblik, of allen, in meerdere of mindere hooge betrekking geplaatst, zullen gereedelijk, in het behartigen van de zedelijke beschaving der ingezetenen, aan hunne zorgen toevertrouwd, dit voorbeeld volijverig volgen.