Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

De bloem van Antwerpen, of de Nederlanden onder den Hertog van Alva. Een oorspronkelijk geschiedkundig Verhaal, door J. de Vries. II Deelen. Te Amsterdam, bij J.F. Schleijer. 1839. In gr. 8vo. Te zamen 518 bl. f 5-60.

De pen van den Heer de vries schijnt zeer vruchtbaar te zullen worden. Naauwelijks is zijn eersteling niet geheel ongunstig ontvangen, of een tweede Roman moet de wereld in; en terwijl Rec. zich nederzet, om van dezen verslag te geven, wordt reeds weder een derde werk van denzelfden Schrijver aangekondigd. Ziedaar de klip, waarop, zoo 't schijnt, bij ons bijna allen schipbreuk lijden, die, bij eenigen goeden aanleg, bij eene eerste proeve aanmoediging vinden. Het is, alsof zij, die bij ons Romans schrijven, (de beteren uitgezonderd) wanen, dat niets gemakkelijker is. Zij zetten zich neder; een liefdesavontuurtje is spoedig bedacht; een vader, die tegen het huwelijk is, een booze medeminnaar, eenige aanslagen op de deugd en de eer der heldin, eene boosaardige tooverheks, eenige ijselijkheden, eenige quasi geestige gesprekken - en de zaak is klaar. Men schrijft er op toe, zoo hard de pen slechts loopen wil, en binnen weinige maanden zijn de twee deelen gereed.

[p. 485]

Zoo schijnt het den Heer de vries ook te gaan. Rec. heeft zijnen eersten Roman niet gelezen en kan dus niet vergelijken. Maar de Bloem van Antwerpen draagt alle blijken van niet genoeg bewerkt te zijn. Wij zullen den Schrijver geenen aanleg ontzeggen; wij zullen niet ontkennen, dat hij hier en daar toont eenen goeden stijl te bezitten, noch ook, dat er goede plaatsen in dezen Roman zijn. Maar noch door plan noch door karakterteekening munt deze Roman uit. Wat zullen wij zeggen van michiel en de tooverheks? Wij hebben in den laatsten tijd dergelijke gruwelen te veel moeten slikken, dan dat zij nog effect zouden doen. Rudolf, de minnaar, is een zeer onbeduidend persoon, die veel laat doen, doch zelf weinig doet. Wolfhart, die toelaat, dat zijne dochter in zijne plaats in de gevangenis blijft, eenen bijna zekeren dood ter prooije, verliest daardoor ook alle achting. Dirk jansen is misschien de beste geteekend. De geestigheden zijn doorgaans vrij laf en missen het pikante, waardoor zij wezenlijk geestig worden. Met één woord, het boek heeft Rec. weinig bevallen. Het kan, ja, onder de groote menigte van alledaagsche Romans en Verhalen zijne plaats bekleeden, en zal door den gewonen lezer misschien met genoegen worden gelezen. Maar onze Letterkunde wint met dergelijke voortbrengselen volstrekt niets. Er is niets in, wat hen onderscheidt boven de duizenden Romans en Verhalen, die gelezen en vergeten worden; niets, waarop wij kunnen wijzen, als men ons de groote voorbeelden onzer naburen toont; niets, wat onze romantiek tot eene klassische zal maken. En waartoe toch het getal van zulke onbeduidende Romans vermeerderd? Eenen uitstekenden Roman te schrijven, is het werk van een Genie; een alledaagsche kan bijna door iedereen en behoorde daarom door niemand geschreven te worden.

Onzedelijks is in dit boek niets, gelijk de Schrijver zelf getuigt. Kwaad zal men er dus niet uit leeren. Wie dan met de gewone hoedanigheid van zeer alledaagsche Romanlectuur tevreden is, die zal ook hier voldaan worden. Wie wat meer verlangt, legge het boek ter zijde.