Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Dissertatio historica et literaria inauguralis de Cajo Mario, Caji Marii filio; quam - defendet H.J. Hazenberg, Lugduno-Batavus, die 27 Aprilis 1838. Lugd. Batav. apud H.W. Hazenberg, Jun. 1838. 8vo. maj. X et 116 pag.
Iets over Gooiland, de ontginning van hetzelve, en de regten van het Domein, als eigenaar, en der gebruikers, door Jhr. Mr. C. Backer, Lid van de Regtbank van Eersten Aanleg te Amsterdam, enz. Te Amsterdam, bij J. Müller. 1838. In gr. 8vo. VIII en 95 Bl. f :-90.
Pleitrede ten betooge: dat eene actie tot schadevergoeding, door eigenaars van vastigheden ingesteld tegen een Polder-

[p. 171]

bestuur, wegens het sluiten eener (ofschoon ook publieke) vaart, niet behoort tot de kennis der Provinciale Staten, maar tot die des gewonen Regters; door Mr. A.F. Jongstra, Advocaat te Heerenveen. Te Heerenveen, bij F. Hessel. 1838. In gr. 8vo. II en 61 Bl. f :-75.

De Heer h.j. hazenberg geeft, in zijn geschied- en letterkundig proefschrift, ter verkrijging van het Doctoraat in de bespiegelende Wijsbegeerte en fraaije Letteren aan 's Lands Hoogeschool te Leiden, over cajus marius, zoon van den vermaarden cajus marius, die zevenmaal Consul geweest was, eerst een verslag van den gang des Staatsbestuurs bij de Romeinen, sedert de stichting der Stad tot aan het begin der burgeroorlogen, of eigenlijk tot den dood van cajus marius den vader; daarna onderzoekt hij alles, wat betrekking heeft tot de afkomst, de opvoeding, het huwelijk, de openbare handelingen, de geaardheid, benevens de bloed- en aanverwantschap van cajus marius den zoon, (hetgeen de eigenlijke inhoud der Verhandeling uitmaakt) en besluit daarna met eenige aanteekeningen nopens andere mannen, die mede den naam van marius voerden, bij verschillende Schrijvers vermeld. Eenige Theses voltooijen het geheel, dat bij welgeslaagde Dissertatiën eene plaats verdient.

Geschied- en letterkundig onderzoek worden vereenigd in het zoo belangrijke Iets over Gooiland, door Jhr. Mr. c. backer. Een verslag van den inhoud zou weinig afdoen, om een denkbeeld van het geleverde te geven, of het zou te uitvoerig worden voor ons Tijdschrift. Voor de studie, zoo wel van oudheden en geschiedenis, als van beschreven en gewoonteregt onzes Lands, is dit werkje bij uitnemendheid nuttig. De wijze, waarop de Schrijver theorie en praktijk des regts met alle billijke aanspraken in overeenstemming tracht te brengen, verdient allen lof; en, naar ons toeschijnt, is het door hem voorgestagen middel van Cantonnement het éénige, om de verschillende regten en belangen van eigenaar en gebruikers met elkander te doen zamensmelten. Intusschen is het meer bij wege van analogie, gevolgtrekking en betoog van het onhoudbare elker andere manier van oplossing, dan wel uit duidelijke en regtstreeks toepasselijke wetsbepaling, dat de Schrijver redeneert. Onwil en chicane zouden dus nog al veel struikelblokken in den weg kunnen werpen; en het is daarom te wenschen, dat, ten gevolge

[p. 172]

van eenig vergelijk, hetwelk tusschen eigenaar en gebruikers der Gooische heidegronden, uit hoofde van den aard der overeenkomst, kracht van wet verkrijgt, eene geregelde bebouwbaarmaking, en daardoor ontstaande gedurige inkorting der heide, worde ingevoerd, liever, dan dat in punten, waarover zoo lang zou kunnen worden getwist, alles bij proces, of wel op zoogenaamd administrative wijze, worde afgehandeld.

Met bijval op de hoofdzaak las Recensent de Pleitrede van Mr. a.f. jongstra, ten betooge, dat eene actie tot schadevergoeding, door eigenaars van vastigheden ingesteld tegen een Polderbestuur, wegens het sluiten eener (ofschoon ook publieke) vaart, niet behoort tot de kennis der Provinciale Staten, maar tot die des gewonen Regters. De zucht, om alles zoo veel mogelijk administratief af te doen, en hetgeen regtens kan gevorderd worden liever als eene soort van gunst aan de geadministreerden (zoo als men zich uitdrukt) te schenken, werkt te sterk, dan dat elke welgeslaagde poging tot handhaving van de zelfstandigheid en onafhankelijkheid der Regtsmagt in alles, wat geschillen over het mijn en dijn betreft, waartoe toch ook alle actie van schadevergoeding behoort, ons niet welkom zou wezen. Waarom is de geachte Pleiter zoo onachtzaam geweest, om telkens als voor dan, b.v. bl. 23. Is het meer als gewaagd, en op vele andere plaatsen, ter neder te schrijven? en hoe komt het, dat er, bl. 22, 23 en elders, steeds excepiënten voor excipiënten gedrukt staat? - De vonnissen van 5 October 1836 in eene vorige zaak, en van 7 Febr. 1838 in de onderhavige, strekken, naar ons inzien, der Regtbank van Heerenveen tot eer.