Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1838

De Kinderen zoo als zij zijn, of gezellig en nuttig Onderhoud voor de Jeugd. Door T. van Spall. Met gekleurde Plaatjes. Te 's Gravenhage, bij A. Kloots. In kl. 8vo. 110 Bl. f 1-10.
Spiegel voor de Jeugd. Een viertal leerzame, onderhoudende en zedelijke Vertellingen, voor Kinderen van tien tot veertien jaren. Naar het Hoogduitsch van Amalia Schoppe, geb. Weise. Met Platen. Te Amsterdam, bij Schalekamp en van de Grampel. In kl. 8vo. 187 Bl. f 1-80.
Uren van uitspanning, of Vertellingen, geschikt om de Jeugd gedurende haren speeltijd aangenaam en nuttig bezig te houden. Vrij vertaald uit het Hoogduitsch van Amalia Schoppe, geb. Weise. Met Platen. Te Amsterdam, bij ten Brink en de Vries. In kl. 8vo. 187 Bl. f 1-40.
Geluk en Ongeluk, geschetst in Verhalen voor het opkomende Geslacht. Door C. van der Vijver. Met Platen. Te Amsterdam, bij Schalekamp en van de Grampel. In kl. 8vo. 200 Bl. f 1-80.
Uitgelezene Vruchten voor de Jeugd, verzameld in de Tuinen der voornaamste buitenlandsche Boomgaardeniers, door F.H.

[p. 686]

Goede. Te Kampen, bij K. van Hulst. In kl. 8vo. 214 Bl. f 1-25.
De drie Vrienden, of de School der Beproeving. Doorden Schrijver van de gelukkige Willem, enz. Te Haarlem, bij de Wed. A. Loosjes, Pz. In kl. 8vo. 188 Bl. f 1-50.

Zietdaar, Lezers! weder een zestal boekjes, het een zeker beter dan het ander, maar geen van alle geheel ongeschikt voor de jeugd.

N^o. 1 is van den ook als Kinderschrijver reeds bekenden Predikant van spall. Er is veel goeds en nuttigs in. De aanhaling van Joh. XII:19, op bl. 44, is voor een kinderboekje niet geschikt; ook zouden wij aan dat verhaal eenen anderen titel gegeven hebben, dan: de Voorzienigheid geregtvaardigd. Het Onweder, ware beter geweest. Bovendien is het, onzes inziens, niet goed te keuren, wanneer ouders, gelijk in den aanvang van het 4de verhaal, verschil hebben; en een kind, dat op een lessenaartje gaat uitrekenen, dat hij 25 pCt. winst kan bekomen, is minder natuurlijk. Op Plaat IV staat niet, volgens den tekst, de bouwval van een oud ridderslot op het gebergte, maar wel een goed onderhouden kasteel laag aan de rivier. Wij halen het volgende aan: ‘Martinus. Gij werkt enkel om de eer en den prijs. Gij vergeet het geheele doel, waartoe wij leeren. Ook zonder die eerbewijzingen behooren wij onzen pligt te doen en ons op de wetenschappen toe te leggen, daar wij die voor ons volgend leven noodig hebben; hetgeen gij voor u zelven wenscht, dat moet gij ook voor uwe schoolmakkers wenschen, en niet meenen, dat het doel reeds bereikt is, als gij boven anderen geprezen wordt, en daar, met uwen prijs onder den arm, als een Koning naar huis stapt; maar gij zijt een eerzuchtige dwaas.’ Goede zedeles; maar ware het niet beter, haar in den mond des onderwijzers te leggen, dan in dien van eenen schoolkameraad?

N^o. 2 en 3. Welk ouder of opvoeder, die aan kinderen gaarne iets schoons en nuttigs ter lezing geeft, kent de Schrijfster dezer boekjes niet? Beide zijn der welversnedene pen van amalia schoppe volkomen waardig. Dit is aanprijzing genoeg. De bekende Latijnsche spreuk heet tot vijfmalen toe: manus manu lavat, in plaats van manum. Moesten wij eene aanmerking maken, het zou zijn, dat de vertelling

[p. 687]

tulipa, in N^o. 3, al te tooverachtig is en veel heeft van de Duizend en één nacht. Konden, om de daar bedoelde waarheid in het licht te stellen, geene voorbeelden uit het dagelijksche leven gekozen zijn?

Ook in N^o. 4 verloochent zich de gewone schrijftrant des opstellers geenszins. De Heer van der vijver is gewoon, wat in het breedvoerige te vallen. Dat deed hij in zijn kinderwerkje Deugd en Ondeugd; hij doet het ook in het onderhavige, hetwelk hij als een tegenhanger tot het eerste schijnt te willen aangemerkt hebben. De uitvoering is goed en de plaatjes zijn fraai. Alleen hinderde het ons, dat op het laatste de Schout er zoo oud en arnold zoo jong uitziet. Beide moesten, naar het verhaal, nagenoeg van gelijke jaren zijn. Wij meenen dit plaatje meer te hebben gezien.

N^o. 5 bevat insgelijks wel wat goeds. Trouwens, welk boekje zou dit niet, dat vertalingen geeft uit salzmann, niemeijer, ewald en anderen? Echter hadden wij voor kinderen wel wat aangenamer uiterlijk verlangd. Ook zijn ons de titel en het voorberigt wat al te dichterlijk. Wij zouden het 72tal verhaaltjes nog wel willen tierceren, of zelfs vertienen. De Schrijver maakt zich bekend, als meermalen voor kinderen te hebben geschreven, en als zoon van w. goede. Hij zegt zelf, dat de appel niet ver van den stam valt. Wij wenschen der jeugd eene goede ‘verteringskracht’ bij het nuttigen dezer vruchten.

N^o. 6 eindelijk is niet zoozeer voor kinderen, als wel veelmeer voor aankomende knapen geschreven. De Auteur had zich niet onder den naam van Schrijver van: de gelukkige Willem behoeven te verbergen. Het Akademieleven kent hij niet. Op Latijnsche scholen wordt, zoo ver wij weten, of het moest hier of daar eene onvoegzame naäperij van een onvoegzaam gebruik aan de Hoogescholen zijn, nergens summa(o) cum honore of non sine laude gepromoveerd. Een student, die alleen aan de Akademie is om Mr. vóór zijnen naam te kunnen schrijven, zal naauwelijks ergens met zijnen hospes, eenen bakker, wandelen. De Historia dogmatum hoort geen Theologant in zijne twee eerste jaren; ziet bladz. 42, 55, 63. Gesprekken als bladz. 94 worden op geene collegies tusschen Professor en auditores gehouden. Maar dit betreft de inkleeding. De bedoeling is best; en ofschoon,

[p. 688]

als gezegd, N^o. 5 verre de minste is der broederen, wij bevelen het geheele zestal, ook tot schoolprijzen, aan.