Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1838

Brief aan eenen Vriend, over een Plan tot oprigting eener Christelijke Broeder-Maatschappij. 's Gra-

[p. 541]

venhage, bij W.P. van Stockum. 1838. In gr. 8vo. 26 Bl. f :-25.

De Briefschrijver bedoelt eene innige en hartelijke vereeniging van Christenen van verschillende geloofsbelijdenissen, en eene onderlinge aaneensluiting in het gezellig verkeer, ter bevordering van Christelijke kennis, geloof en heiligmaking; en hij wenscht, dat daartoe de dag des Heeren, door huisgezinnen, familiebetrekkingen en vriendschappelijke vereenigingen, bij voorkeur moge afgezonderd worden. Hij oppert het denkbeeld, om, door middel van die vereenigingen, allengskens afdeelingen en onderafdeelingen, in groote en kleine plaatsen, te vormen, welke, eenmaal des jaars, door afgevaardigden vertegenwoordigd, de belangen der Broeder-Maatschappij, op eene algemeene vergadering, zullen trachten te bevorderen; en hij voorspelt zich van dit een en ander, voor de zaak van waarheid, deugd en liefde, ook ter afbreuk van het rijk van dwaling, on- en bijgeloof, de meestgewenschte gevolgen.

Recensent heeft hooge achting voor den Man, uit wiens hoofd en hart deze Brief gevloeid is, en deelt hartelijk in den wensch, dat alles, wat de gemeenschap der heiligen bevorderlijk kan zijn, meer en meer in ons wone en goede vruchten drage, Gode en den Verlosser ter eere! Hij acht, vooral in eenen tijd, waarin velen zich afzonderen en afscheiden, en onverdraagzaamheid en liefdeloosheid veler harten hebben doen verkouden, eene meerdere aaneensluiting van verstandige en liefderijk gezinde Christenen een uitnemend middel, om den geest des kwaads, der ondeugd, der huichelarij, der tweedragt en liefdeloosheid, met Christelijken moed en volharding, te helpen bestrijden, en beveelt daarom de zaken, in deze weinige bladzijden ter sprake gebragt, der lezing en behartiging van velen aan.

Maar, zich met den echt Christelijken geest en zin van dit geschrift vereenigende, vermeent Recensent, dat het voorgedragen plan eene alleromzigtigste overweging

[p. 542]

vordert, alvorens men tot de uitvoering van hetzelve besluite. Voorzeker kunnen bijzondere Maatschappijen veel goeds tot stand brengen: die tot Nut van 't Algemeen, tot zedelijke verbetering der Gevangenen, de Zendeling-, Bijbel- en Traktaatgenootschappen e.a. kunnen daarvan de bewijzen opleveren. Dan, al die vereenigingen bezitten een bepaald karakter, en, ten gevolge daarvan, bepaalde bedoelingen; terwijl er in het plan tot de oprigting eener Christelijke Broeder-Maatschappij niets bepaalds wordt aangetroffen, hetwelk niet tevens als bestanddeel van het hoofdbeginsel des Christendoms en der werkelijk bestaande Christelijke Maatschappij behoort beschouwd en behartigd te worden. De geachte Briefschrijver wenscht - en zulks te regt - de door hem voorgestelde Zondagsvereenigingen geenszins verward te hebben met de bestaande, zoogenoemde en niet zelden beruchte, Ocfeningen; en in den geest van het onderhavig opstel is wel niets, dat tot die verwarring aanleiding geeft. Dan, men zij toch omzigtig; opdat die Zondagsvereenigingen, door menschelijken hoogmoed en andere verkeerde bedoelingen, niet besmet worden met de vlekken, die wij, zonder liefdeloos oordeelen, in de bedoelde stichtelijke vergaderingen ontdekken! De kringen of gezelschappen zullen afdeelingen en onderafdeelingen vormen, en deze zullen vertegenwoordigd worden op eene algemeene vergadering: er zal een hoofdbestuur zijn - welligt ook besturen over de onderscheidene afdeelingen? .. men zij toch omzigtig; opdat men, nevens de reeds gevestigde Kerkbesturen der Christelijke Genootschappen, niet een bestuur vorme, hetwelk (gewis tegen de edele bedoeling des Briefschrijvers) botsing, tegenwerking en verwarring zou kunnen veroorzaken!

Naast de gevestigde Kerkbesturen staan de Leeraars en Opzieners der Gemeenten en de bevorderaars harer uitwendige belangen; Recensent herhaalt het, en hij doet dit even bescheiden als ernstig, men zij toch omzigtig, opdat er geen bestuur in een bestuur - geene Maatschap-

[p. 543]

pij in eene Maatschappij ontsta, en men, wenschende op te bouwen, geen gevaar loope het bestaande goede af te breken!

Recensent, die geen Predikant is, heeft zijne meening, over het algemeen, gezegd, ook van wege de algemeene aangave der Statuten van de voorgeslagene Christelijke Broeder-Maatschappij. Hartelijk wenscht hij, dat de Briefschrijver en diensVriend, in den voorstand hunner bedoelingen, met wijsheid, voorzigtigheid en gematigdheid mogen te werk gaan, en, alle dingen beproevende, het goede mogen behouden! Mogt dit geschrift velen opwekken, om den dag des Heeren voortaan meer ernstig aan de dienst van God en christus, en aan alwat goed, rein en liefelijk is, toe te wijden, dan ware er, ook zonder de vestiging eener bijzondere Maatschappij, reeds veel goeds gesticht!

Eindelijk: christus is het Hoofd der Gemeente en de Bestuurder zijner Kerk op aarde. De vereeniging van de leden dier Kerk zij in geest en waarheid, en, zooveel mogelijk, afgescheiden van alle menschelijke vormen! Laat ons niet vragen naar vele meesters; want één is onze Meester, namelijk christus! Mogten alle Christenen, in en door Hem, één zijn, en zamen in liefde werken en wandelen, gelijk Hij gewerkt en gewandeld heeft; dan, vorzeker, zou onze ijver voor Hem en zijne dienst door wijsheid voorgelicht, door voorzigtigheid vergezeld, en door bedachtzaamheid bestuurd worden!