Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

Brieven, geschreven op eene Reize in België, gedurende Junij en Julij 1835, door S. de Jong. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1836. In gr. 8vo. 153 Bl. f 1-80.

Wij kennen den Schrijver dezer Brieven volstrekt niet, maar zouden uit dezelve durven besluiten, dat hij een Schilder is. Althans hij beschrijft zeer uitvoerig en met zeer veel oordeel de schilderijen, die hij in België gezien heeft. Hij schreef uit Luik, Brussel en Antwerpen eenige brieven, die hij, ten getale van 14, in dit boekdeeltje, met kleine veranderingen, mededeelt. De stijl is alzoo onopgesmukt, doch te gelijk levendig, onderhoudend en aangenaam afwisselend. Fabrieken liet hij niet onbezocht, zoo als de kanongieterij te Luik; eene kolenmijn in den omtrek aldaar; de beroemde werkplaatsen van den Heer cockerill, enz. Van Musea van schilderijen spraken wij reeds. Voorts beschrijft hij andere merkwaardigheden en schoone gezigten, doch zonder zweem van kunst. Men verwachte hier geene breedvoerige beschrijvingen. Hetgeen de Schrijver zag, zag hij echter naauwkeurig. Waar hij beoordeelt, doet hij het met gezond verstand en kennis van vele zaken. De beschrijving van som-

[p. 339]

mige schilderijen uit de verzameling des Hertogs van aremberg en van het leven des beeldhouwers geefs behoefden niet in het Fransch en Nederduitsch beide te zijn medegedeeld. Bladz. 36 wordt de hoogte van het stadhuis te Brussel, zeker door eene misstelling, op 364 voeten gesteld, hetwelk de hoogte is van den toren van dat gebouw. De correctie kon naauwkeuriger zijn. Voor een paar aanhalingen van verschillende soort vergunne ons de Redacteur ditmaal een klein plaatsje.

‘Uit de vertrekken van den Prins [in het Paleis van Z.K.H. te Brussel] komt men in die der Prinses. In de eerste [laatste] lag nog op hare schrijftafel het postpapier, waarvan zij de laatste maal afgenomen had, de portefeuille, de pen, waarmede het laatst scheen geschreven te zijn, een paar bruinlederen glacé-handschoenen en eenige boeken. Overigens was de kamer net en fijn gestoffeerd. Gaarne had ik nog een paar minuten in het boudoir vertoefd. Het deed mij goed, eenige oogenblikken op de plaats te staan, vroeger door onze beminde Prinses bewoond; door haar bewoond, die het Nederlandsche volk hoogacht als zijne toekomstige Vorstin; die het Nederlandsche volk bemint als de verpleegster zijner gewonden. Het was mij goed, te zien, hoe zelfs losbandige muiterij de geringste kleinigheden, haar betreffende, had geëerbiedigd, en sedert vier jaren nog niets, voor het uiterlijke ten minste, van zijne plaats weggenomen was. In een aangrenzend vertrek stond het portret van Prinses marianne op eene(n) armstoel, waarschijnlijk zoo als het toevallig daar was achtergelaten,’ enz.

‘Van eene verbazende uitgestrektheid zijn de lokalen [in de glasfabriek van den Heer kimmelin te Huy], alwaar de glasvoorwerpen worden geblazen, gevormd of gedrukt. In een derzelven stonden drie reusachtige, ronde ovens (hauts-fourneaux), welke tot het dak opgemetseld waren en aan de zijden openingen hadden, waarin het glas werd gegloeid. Aan den eersten over werden roemers in allerlei fatsoenen en voor alle standen vervaardigd. Van het gewone borrelglas tot de smaakvolste Rijnwijn- en Champagneglazen, zag ik hier blazen, draaijen, kneden als was en knippen als papier; en zoo snel, dat het mij, sedert dien dag, altijd verwondert, waarom wij voor deze broze waar nog zoo veel geld moeten betalen. Bij den tweeden

[p. 340]

hield men zich hoofdzakelijk met Apothekers-, gewone, witte likeur- en waschflesschen, als ook met lampenglazen en bollen bezig. De derde oven intusschen was de belangrijkste; dewijl aan dezen de bekwaamste arbeiders waren, ter vorming van die schoone, kristallen dessertzaken, welke men gewoonlijk nevens de Champagneglazen op tafel vindt. Ik heb altijd in de meening verkeerd, dat alle figuren in glas moesten geslepen worden; maar dit is niet zoo: men drukt het glas in vormen, zoodat in weinige seconden een dessertbord, eene suikerschaal, zelfs eene theebus vervaardigd is; welke laatste uit drie [vijf?] stukken aan elkander wordt gezet, namelijk de twee [vier?] zijden en de bodem; later worden de vereenigingsplaatsen een weinig bijgeslepen. Te huis komende, (voegt de jong er bij) viel mijn oog toevallig op de theebus, welke op de tafel stond; en ik bevond nu, dat men de aangezette plaatsen, bij naauwkeurige bezigtiging, zeer goed kon onderkennen, daar zij niet die zuivere afronding hebben, als de andere deelen. En desalniettemin en evenwel nogtans, zoude vader cats gezegd hebben, had ik dezelve voor zuiver geslepene gekocht; op nieuw bemerkende, dat men geslepen zijn moet, om met geslepene zaken om te gaan, zonder bedrogen te worden.’

Die van dit welgeschreven werkje meer wil weten, koope en leze het, wat wij niet gelooven, dat iemand berouwen zal. En valt het in handen van menschen, die ooit penningen moeten doen graveren, dat zij het vignet op den titel met aandacht beschouwen, en zien, dat de steendrukkerij van backer ook in dit vak niet veel aan de koperen gravure toegeeft.