Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

Het graf.

(Bespiegeling.)

De éénige smart, van welke wij niet wenschen ontheven te worden, is rouw of droefheid over de dooden. Elke andere wond pogen wij te heelen, elk ander leed trachten wij te vergeten; maar deze wond achten wij pligt open te houden, en voeden en koesteren dezelve in de eenzaamheid. - Waar is de moeder, die gewillig het kind vergeet, dat gelijk een bloesem in hare armen verging, schoon elke herinnering een hartsteek is? Waar is het kind, dat gaarne zijne ouders vergeet, ofschoon elk aandenken een beklag uitmaakt? Wie, in voor- of tegenspoed, den vriend, over wien hij rouw bedrijft? Wie zou eene vertroosting kunnen dulden, welke van vergetelnis gewaagde, wanneer het graf zich sluit over het wezen, 't welk hij of zij zoo teeder beminde? - Neen! de liefde, welke het graf overleeft, is eene der edelste eigenschappen der ziele. Heeft het zijn wee, het heeft ook zijne genoegens; en wanneer de bedwelmende uitbarsting van rouw is overgegaan in den stillen traan der herinnering; wanneer de onbedwingbare smart, over het plotselijk gemis van alwat ons op aarde het dierbaarst was, is opgelost in bedachtzame overwegingen van alwat hem of haar eigen was in gezonde dagen, - wie zou zulk eene droefheid uit zijn hart willen verbannen? Het moge soms eene wolk over onze heldere,

[p. 670]

vrolijke uren verspreiden, - wie zou de herinnering willen ruilen voor het luidruchtig gezang van uitbundige vreugde? Neen! er spreekt eene stemme uit het graf, welluidender dan dat. - Het graf begraaft elke dwaling, bedekt alle gebreken, delft iedere verongelijking uit. Uit deszelfs vredevollen boezem spruit niet dan diepe rouw en teedere herinnering. Wie kan zelfs op het graf van eenen vijand staren, zonder een beschamend zelfverwijt te vernemen, dat hij meermalen twistte met het stof, dat daar ligt te vergaan? Maar - het graf van die wij liefhadden, welk eene belangrijke plek voor het nadenken! Dáár is het, dat wij eene lange reeks van deugden en goede eigenschappen oproepen, en duizend verpligtingen, schoon veeltijds onopgemerkt in de dagen van onderlinge verkeering, in het geheugen verlevendigen. Dáár is het, dat wij ons de teedere, plegtige droefheid van het scheidingsuur vertegenwoordigen, het doodbed met zijne verkropte aandoeningen, het stille waken, den zorgvollen ijver, de laatste bewijzen van stervende liefde, den zachten, bevenden handdruk, den laatsten vriendelijken blik der brekende oogen, op ons van den drempel des veegen levens gerigt, de zwakke, stamelende toonen, reeds worstelende met den dood, maar nog geneigd om nieuwe verzekeringen van genegenheid te geven! - Ach, ga tot het graf van begravene liefde, en bepeins! Sluit dáár de rekening met uw geweten over elk onvergolden of onopgemerkt bewijs van liefde en dienstvaardigheid van het nu verdwenen wezen, dat nimmer, nimmer wederkeert, om zich door uw berouw te laten verzoenen of bevredigen! Zijt gij kind, en hebt gij ooit zieleleed berokkend aan, of eene vore gegroefd in het eerwaardige voorhoofd van teederminnende ouders; - zijt gij echtgenoot, en hebt gij ooit reden gegeven aan dat vriendelijke wezen, welks gansche geluk in uwe omarming lag opgesloten, om te twijfelen aan uwe liefde en trouw; - zijt gij vriend, en hebt gij immer, in gedachten, woorden of daden, de ziel, die geheel zijn vertrouwen op u stelde, verongelijkt; - zijt gij minnaar, en gaaft gij ooit eene onverdiende grief aan dat getrouwe wezen, 't welk nu koud en onbezield onder uwe voeten ligt: dan, wees verzekerd, zult gij berouwvol nederbuigen op dat graf, en onverhoorde zuchten slaken en ijdele tranen storten, te dieper en te bitterder, omdat dezelve niet gehoord worden en vruchteloos zijn. Weef dan den bloemkrans en bestrooi het graf met de

[p. 671]

schoonheden der natuur; bevredig uwen verbrijzelden geest met deze teedere, schoon vergeefsche offers van rouwe; maar bovenal trek leering uit de bitterheid van uw berouwvol hart omtrent de dooden, en zijt voortaan liefderijker en naauwgezetter in de vervulling uwer pligten omtrent de levenden!