Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

[p. 697]

Hulde, aan de letterkundige verdiensten van Mr. Jacobus Scheltema toegebragt, door Jan Kops, Hoogleeraar te Utrecht. Te Utrecht, bij van Paddenburg en Comp. 1836. In gr. 8vo. 40 Bl. f :-50.
Redevoering, uitgesproken door Mr. H.O. Feith, bij de viering van het vijftigjarig bestaan der Maatschappij: Tot Nut van 't Algemeen, door het Departement Groningen, enz. Te Groningen, bij J. Oomkens en R.J. Schierbeek. 1836. In gr. 8vo. 74 Bl.
Redevoering over den gouden tijd van Nederland, door F.H. Batenburg, Conrector der Latijnsche Scholen te Middelburg. 's Gravenhage, bij S. de Visser. 1835. In gr. 8vo. 49 Bl. f :-50.

Deze drie verdienstelijke Redevoeringen, alle gehouden door en voor Leden der Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen, voegen wij in onze beoordeeling zamen.

De eerste is eene waardige hulde aan den beroemden scheltema, wiens veelzijdige verdiensten behoorlijk in het licht worden gezet; wiens veelvuldige schriften, met korte opgaaf van den kenschetsenden inhoud, worden opgesomd, en wiens beeld, als beoefenaar van Nederlands geschiedenis, oudheden en letterkunde, ons als voor oogen gesteld wordt.

Welgeslaagd is ook de Redevoering van Mr. h.o. feith, waarin hij vooral betoogde, dat de Maatschappij, die door nieuwenhuyzen gesticht is, niet alleen tot de beschaving der Natie, maar ook tot de ontwikkeling der menschheid zelve leidt, ja tot de geschiedenis dezer laatste behoort. De welsprekende en krachtige Redevoering wordt opgevolgd door lezenswaardige aanteekeningen, en het geheel besloten met eenige tafelliedjes door Mr. a. modderman, die in den echten geest gedicht en voor de gelegenheid ongemeen geschikt zijn, doch die fraaijer en keuriger zouden wezen, indien de opsteller zich geene vrijheden had veroorloofd, als b.v. op bl. 66: Schuim' bokaal, en: Als mēn niet onder 't zingen drinkt.

[p. 698]

Gelukkige vinding, gloed en kracht van stijl, onderscheiden en kenmerken de Redevoering van den Heer batenburg. Na eene, gelijk hij zelf in zijn Voorberigt erkent, veel te wijdloopige, maar anders goede en ter zake dienende inleiding, stelt hij zich voor, dat, na ruim honderd jaren, aan iemand in een' letterkundigen kring de taak was opgelegd, om over den gouden tijd van Nederland het woord te voeren, en de spreker het tijdvak van 1830 tot 1835 als zoodanig schildert. Dat doet dan die alzoo ingevoerde Redenaar met de hoogste geestdrift, en toch, als men slechts op het meest uitkomend goede en loffelijke hecht, met waarheid. Het doel van batenburg was, te betoogen, hoe verkeerd het is, steeds alleen het verkeerde en gebrekkige in onzen eigenen leeftijd op te merken, en daarentegen in vroegere tijdvakken alleen het voortreffelijke en gezegende te willen zien; en hij bewijst, dat men in volgende eeuwen met niet minder regt onzen tegenwoordigen den gouden tijd van Nederland zal kunnen noemen, als wij thans wel eens dien naam aan dezen of genen tijdkring uit de geschiedenis onzer vaderen geven. Het bijgebragte schijnt ons ter zake, en dus het oogmerk van den Redenaar bereikt.