Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

[p. 350]

Gil Blas van Santillane. Uit het Fransch van Le Sage. III Deelen, met Platen. Te 's Gravenhage, bij A. Kloots. 1835. In kl. 8vo. Te zamen 742 bl. f 4-50.

Deze Roman is reeds sedert lang in bijna alle talen van Europa overgezet, en ook in derzelver oorspronkelijke taal te zeer bekend, om eene breedvoerige aankondiging te behoeven. Zelfs napoleon had, te midden der afwisselende tooneelen van zijn woelig leven, zijnen Gil Blas niet vergeten. Sangrado is tot een spreekwoord geworden, en zelfs tot in Rusland toe heeft men tafereelen naar het voorbeeld van Gil Blas gemaakt. De held van deze geschiedenis geraakt, door de menigvuldige avonturen van zijnen levensloop, in betrekking tot personen van alle standen. Hij komt onder roovers, bedriegers, monniken, geneesheeren. Hij wordt bediende, hofmeester, geheimschrijver bij spelers van beroep, bij edellieden, prelaten, kooplieden, tooneelspelers; ten laatste zelfs wordt hij de vertrouweling en gunsteling van Vorsten en staatsdienaren, ingewikkeld in minnarijen en in de listen der hovelingen, en ten laatste nog tot den adelstand verheven. Deugdzame en zedelooze vrouwen, losbandige en wijze mannen en jongelingen vervullen bij afwisseling hunne rol op het tooneel, hetwelk in dit werk voorgesteld wordt. Daar nu door den Schrijver de zaken niet opgesierd, maar naar het leven worden afgeschetst, is dit werk eene rijke bron tot verkrijging van menschenkennis. Vooral kunnen wij den Gil Blas, ofschoon verdicht zijnde, als zoodanig aanprijzen, ‘omdat,’ gelijk le sage in de Voorrede voor zijn werk aanmerkt, (welke Voorrede echter hier in deze overzetting gemist wordt) ‘dezelfde gebreken en dezelfde oorspronkelijke karakters, niet alleen in geheel Frankrijk en in geheel Spanje, het tooneel des verhaals, maar overal gevonden worden.’

Reeds bijna eene eeuw geleden werd eene Nederduitsche vertaling van den Gil Blas in het licht gegeven, welke meer letterlijk en dus, even als het oorspronkelijke werk, breedvoeriger was. Maar, ofschoon de Essecutori contro la Bestemmia van het werk, zoo als het toen was, getuigden, non vi esser cosa alcuna contro la Santa Fede Cattolica, e parimente, per Attestato del Segretario nostro, niente contro

[p. 351]

Principi e Buoni Costumi^(*), heeft echter, naar ons oordeel, de overzetter aan ons lezend publiek eene dienst bewezen met de bezorging van deze uitgave, welke, indien al niet uit het oorspronkelijke Fransch, dan toch verbeterd is in stijl en naar de hedendaagsche spelling van onze taal. Ook zijn eenige overtolligheden, te weelderige beschrijvingen van minnarijen enz. achterwege gelaten. Overal, waar wij het oorspronkelijke met de thans aangekondigde vertaling hebben vergeleken, is deze verkorting met oordeel geschied, en met behoud van hetgeen in het leven van Gil Blas wezenlijk geestig en karakteristiek voorkomt. Zoo is dan het werk ook niet ongeschikt, om het aan jonge lieden, die vroeg aan hun eigen bestuur zijn overgelaten, ter lezing te geven, om hun eenigermate de wereld en de hen omringende gevaren en verzoekingen te leeren kennen, en hen opmerkzaam te maken op zoodanige dwaasheden, door welke de menschen zich belagchelijk maken. - De Platen hadden wij gaarne beter gehad; zóó ontsieren zij de uitgave, hetgeen te meer te bejammeren is, omdat zoowel het tooneel der geschiedenis, als de in dezelve voorkomende personen, van zelve geschikt zijn, om eenen teekenaar, die eenigen smaak bezit, uit te lokken tot het leveren van fraaije tafereelen.

(*) Zie Gil Blas di Santillano, tratta nell' Italiano dal Dottor d.g. monti. In Venezia. 1779.