Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1835

Lucretia Borgia, of Wreedheid en Moederliefde. Historisch Romantisch Tafereel, door H. Zeeman. Te Amsterdam, bij J. Allart Rietberg. 1835. In gr. 8vo. 177 Bl. f 1-60.

Dat de Schrijver van het onderhavige werk hetzelve zamenstelt uit alle de beschuldigingen, die tegen lucretia borgia zijn ingebragt, maar die door geachte Geschiedkundigen genoegzaam zijn wederlegd, doet zijn werk weinig beantwoorden aan de vereischten van een historisch tafereel. Immers deze dochter van den beruchten alexander VI is in vele opzigten het onschuldige slagtoffer geweest van den regtmatigen afkeer zijner tijdgenooten van haren verfoeijelijken vader. Moge het ook al te vooronderstellen zijn, dat zij niet geheel vrij is geweest van den invloed der losbandigheid van hare eeuw, er is geene enkele schandelijke daad van haar bekend. Integendeel de Geschiedenis leert haar kennen als de beminde en geachte gemalin van den edelen alphonsus van este, Hertog van Ferrara. Zij is bezongen en geroemd door de grootste en achtingwaardigste vernuften van haren tijd, door mannen, verheven boven de verdenking, dat zij hunnen roem zouden bezoedeld hebben door het toezwaaijen van lage vleijerij aan zulk eene furie. Eerst noemt de Schrijver dit verhaal eene omwerking van een Treurspel van victor hugo. Naderhand evenwel beroept hij zich op het gezag van eenige Schrijvers, onder welke vrij kluchtig Diarium, het dagboek van een' der Pauselijke Ceremoniemeesters, als den naam van eenen Geschiedschrijver voorkomt. De roman Faust zal hier wel niet veel gezag hebben; maar wat de Schrijver in guiciardini gevonden hebbe, tot staving van zijne tegen lucretia ingebragte beschuldigingen, betuigen wij niet te begrijpen. Ook als romantisch tafereel kunnen wij niet anders dan een afkeurend vonnis over het werk vellen. Bij alle de heerschende gebreken van dien tijd, kenmerkte Italië zich echter door eenen hoogen trap van uitwendige beschaving. Aan het hof van alphonsus en lucretia verkeerden de uitmuntendste

[p. 579]

letterkundigen; zij zelve waren kenners en hoogachters van alwat der taal en uitdrukking der denkbeelden in het verkeer bevalligheid kon bijzetten, en in dit boekje worden hun lage, gemeene uitdrukkingen in den mond gelegd. Maar stellen wij dit alles nu nog eens ter zijde, en laten wij het ons welgevallen, dat lucretia in de nieuwere Tragedie de personen van jokaste, klytemnestra, medea en messalina moet vervangen, dan nog herinneren wij onzen Schrijver (die, daar hij Latijnsche werken aanhaalt, ook wel Latijn zal verstaan, en zich anders tot de bron kan vervoegen, waaruit hij zijn Diarium heeft geput) aan het:

Non tamen intus

Digna geri promes in scenam; multaque tolles
Ex oculis, -
Ne pueros coram populo Medea trucidet;
Aut humana palam coquat exta nefarius.

atreus.

Het schrijven van Historisch-Romantische Tafereelen moge iedereen even na zijn, het is voorzeker iedereen niet even nut (geraden of oorbaar); en de Heer zeeman vertoont daartoe alvast geene roeping.