Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

Vruchten ingezameld door de aloude Rederijkkamer de Wijngaardranken, onder de zinspreuk: Liefde boven al, te Haarlem. Te Haarlem, bij V. Loosjes. 1833. In gr. 8vo. VIII, 221 bl. f 2-50.

Daar is voorzeker geene stad in ons vaderland, welke Haarlem, in het aankweeken en verspreiden van nuttige kundigheden onder de inwoners, in het instandhouden van alwat

[p. 570]

goed en edel is, en in het daarstellen van nieuwe heilzame inrigtingen, overtreft. Het door ons aangekondigde geschrift levert eene bijdrage tot bevestiging van ons gezegde.

In den jare 1504 werd de Rederijkkamer de Wijngaardranken aldaar opgerigt, en bestond na verloop van driehonderd-twintig jaren nog, wel is waar veel veranderd en verouderd, met weinig uiterlijke teekenen van bloei en leven, maar de wortel van den stam was noch uitgeroeid noch verdord. Dit stond in den jare 1824 te vreezen; toen eenige burgers der stad den naam, de regten, papieren en overgeblevene versierselen van de toenmalige eigenaars wettig aankochten, den ouden stam zorgvuldig opkweekten, en, om van vorige niet te spreken, nu deze vruchten aan het letter- en vaderlandlievend publiek aanbieden. Het werkje is afgedeeld in prozaïsche en poëtische stukken, door geenen naam der vervaardigers onderteekend, welke alzoo aan Recensent onbekend zijn, ofschoon hij in een en ander vers den vogel aan den zang meent te herkennen. Wij zullen onzen lezeren den inhoud van het geheel kortelijk mededeelen.

Lofrede op dirk volkertz. koornhert. Eene waardige hulde, aan koornhert, als wijsgeer, staatsman, beminnaar des vaderlands, opbouwer van Neêrlands taal, dichter, en verlicht Christen, toegebragt. Dit stuk is met warmte en deftigheid gesteld. De Schrijver schijnt zeer wel bekend te zijn met de oude Litteratuur. Het is eene schoone lofrede.

Het Leven van jan huygen van linschoten. Wat deze in 1563 te Haarlem geboren beroemde zeereiziger verrigt heeft, wordt met veel kennis van zaken, met vermelding van door den Schrijver geraadpleegde geschriften en documenten, in een' duidelijken en aangenamen stijl, verhaald.

Het Leven van nikolaes ruychaver. De daden van dezen dapperen Watergeus, eerst ter zee, naderhand, met meer orde, beleid en onwrikbaren moed, te lande uitgevoerd, worden in een' netten historischen stijl vermeld.

Levenschets van willem brouwer bosch. De levens schets van dezen zeer ervarenen Geueesheer en liefderijken menschenvriend beviel ons zeer, en om den vorm, en om den inhoud. Het is zeer loffelijk, dat men de gedachtenis van min algemeen bekende verdienstelijke mannen voor de vergetelheid beware.

Levensberigt van p. van woensel. Met geen minder genoegen zal men deze min bekende berigten over den ge-

[p. 571]

leerden, geestigen en zonderlingen van woensel lezen. De Schrijver kenmerkt zich door eenen bedaarden geest van onderzoek, welke lofwaardig is.

Levensberigt van hendrik waardenburg. De steller van dit stuk heeft den braven, zedigen en geleerden waardenburg niet alleen goed gekend en gewaardeerd, maar ook in deze bladen naar waarheid en met liefde geschetst. Beminnaars en hoogschatters der oude Letterkunde vooral zullen dit portret met graagte ontvangen.

Herinneringen uit het Leven van jacob vosmaer. Wie kent den geestigen Schrijver van Maarten Vroeg niet? Welkom zijn ons deze herinneringen, geput uit zijnen omgang, leven en geschriften, door eenen vriend, welken het voorzeker aan eenen opmerkzamen geest en bekwaamheid, om zijne gedachten uit te drukken, niet hapert. Vosmaer was met de gave der luimigheid en drooge scherts geboren. Begrijpt dit toch, imitatores servum pecus!

Eenige punten van vergelijking tusschen den Trojaanschen Oorlog en de Kruistogten. Het is een bekend gezegde, dat alle vergelijking mank gaat. Dit is bijzonder het geval in historische vergelijkingen, van welken aard ook. Met dat al ontbreekt het den Schrijver van dit betoog niet aan eene goede manier van zien.

Na dit kortelijk gezegd te hebben over de prozaïsche stukken, blijft ons overig, om ook het dichterlijke gedeelte vlugtig aan te stippen.

Bordet, 1573. Bordet laat zich uit wanhoop, en omdat hij niet in handen der Spanjaarden wil vallen, door een' zijner soldaten doodschieten. Een schoon, krachtig vers.

Nicolaas berchem. De lof van den grooten Schilder, ‘sinds wiens geboort' Aan Kenmerland. bevoorregt oord Natuur meer schoonheid scheen te geven,’ wordt op welluidende toonen bezongen, met vermelding van eenige stukken van die meesterhand.

Ripperda. De Rederijkkamer heeft ter eere van dezen Held een' Gedenksteen op de zaal van den Stadsdoelen te Haarlem doen plaatsen. Ook dit vers is zijner nagedachtenisse waardig.

De Troost, Jaarzang. De Factor verstaat zijn ministerie wél. Dit blijkt ook uit: Wereldburgerschap en Vaderland.

Pieter dirkszoon hasselaar. ‘Hij roept: Laat los, eer gij volendt. Zoo gij den Vaandrig zoekt, ik ben 't! Grijpt mij; 'k stel me in uw handen.’

[p. 572]

Bij het graf van bilderdijk, en: Bij mijne 73ste verjaring, kenschetsen eenen Dichter, die ook in zijne manier (want ieder heeft zijne manier) voortreffelijk in de kunst is.

Met één woord, wanneer wij het fraaije Titelvignet van den smaakvollen michaëlis aanschouwen, en die vruchten, welke daar aan den ouden stam langs dien vervallen' muur hangen, in het geschrift zelve als 't ware proeven, doen zij ons naar meer verlangen, vooral van die soort, welke de verdiensten van beroemde Haarlemsche en andere vaderlandsche mannen en vrouwen bekroont en opluistert.