Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

Geschiedkundig Verhaal van de Belegering der Citadel van Antwerpen in Dec. 1832, toegelicht door onderscheidene officieele stukken en beoordeelingen over de Nederlandsche en Belgische Natiën, derzelver Gouvernementen en Legers. Naar het Fransch van den Ridder de Richemont. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1833. In gr. 8vo. VIII en 310 bl. f 2-75.

Dit werk, gevloeid uit de pen van een Fransch Officier, die tot het belegeringskorps der Antwerpsche Citadel behoorde, en dus als vijand tegenover onze Helden heeft gestaan, verdient in eene hooge mate de belang-

[p. 428]

stelling onzer Landgenooten. De lof toch, welke hier door eenen vijand aan zijne tegenpartij wordt toegezwaaid, is uit den aard der zaak onverdacht, en kan alleen door ware, door onmiskenbare verdiensten afgedwongen zijn. Uit dien hoofde zal dit werk niet alleen aan allen, die met de bijzonderheden van dit gedenkwaardig en voor Nederlands Heldenroem zoo onvergetelijk beleg nader wenschen bekend te worden, welkom zijn, maar ook aan hen, die hetzelve hebben bijgewoond, en die daar den dood voor het Vaderland zoo vaak onder de oogen zagen, een streelend genoegen verschaffen, en menige roemrijke herinnering opwekken.

De Schrijver heeft zijn onderwerp meerendeels in den vorm van brieven behandeld. Het valt echter moeijelijk, een geregeld overzigt van het werk te geven, daar de Schrijver zich aan geene bepaalde orde van opvolging der gebeurtenissen gebonden heeft. Bij de lezing hindert dit echter volstrekt niet, daar alles levendig en duidelijk wordt voor oogen gesteld, en het werk met verstand en ook met smaak geschreven is.

Dat de Schrijver de verdiensten zijner Landgenooten, hunne krijgskunde, moed, volharding, krijgstucht, en vrolijkheid in den gevaarlijksten arbeid, hemelhoog prijst, zal ieder in hem hoogst natuurlijk, ja billijk vinden, te meer daar hij ook zijne tegenpartij overal onbekrompen lof toezwaait, en in alle opzigten regt doet wedervaren. Ook het gedrag der afvallige Belgen wordt door hem naar waarheid, dat is met afzigtelijke kleuren, afgeschilderd. Overal bejammert hij het, dat een Fransch Leger strijden moest voor domheid en Priesterdwang tegen verlichting en welbegrepen vrijheid.

In dit werk zijn een aantal echte stukken, tot de krijgsverrigtingen betrekkelijk, ingelascht. Hoezeer de meeste reeds van elders bekend waren, is het echter belangrijk, dezelve hier vereenigd en op hunne plaats te ontmoeten. Achteraan volgen eenige belangrijke bijlagen: 1^o. Een bezoek op de Citadel van Antwerpen, 26 Dec. 1832. (bl. 220-226.) Uitmuntend en weg-

[p. 429]

slepend geschreven. 2^o. De Levensbeschrijvingen van den Maarschalk gerard, den Generaal chassé en den Kolonel koopman (bl. 227-268.) 3^o. Eene Geschiedenis der Citadel van Antwerpen (bl. 269-308.) Dit laatste gedeelte is wat al te luchtig, wat te veel op zijn Fransch behandeld.

Eene algemeene aanmerking mogen wij niet terughouden. Het is deze: dat in dit werk wel veel op eene aangename wijze verhaald en levendig voorgesteld wordt, maar dat de hoofdzaak, de belegering, noch met genoegzame uitvoerigheid behandeld, noch van onmisbare krijgskundige opgaven voorzien is. Het is geene geschiedenis der belegering, gelijk men die van eenen Krijgsman en ooggetuige had mogen verwachten. Uit dit oogpunt zal een nieuw werk over deze zelfde stof in geenen deele overtollig zijn. Mogten diegenen onzer thans in het Vaderland teruggekeerde dapperen, die in de gelegenheid waren, om bouwstoffen op te zamelen en te behouden, zich tot de zamenstelling daarvan opgewekt gevoelen!

Doch deze aanmerking neemt niet weg, dat wij het voor ons liggende boek voor een hoogst aangenaam lettergeschenk houden, voor eene belangrijke bijdrage tot den roem des Vaderlands, voor eene Eerzuil, door een' Vreemdeling aan de Verdedigers der Citadel opgerigt. De Heer j. de q ...., die zich door de onderteekening der Voorrede als Vertaler heeft laten raden, ontvange onzen dank voor zijnen loffelijken en nuttigen arbeid.