Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

De behandeling der Aziatische Cholera door het aanwenden van koud water, op physiologische gronden aangeprezen, door Dr. J.L. Casper, Hoogleeraar te Berlijn, uit het Hoogduitsch vertaald en met een Aanhangsel vermeerderd door J.G. Rosenstein, Med. Chir. et Art. Obst. Doctor. Te Rotterdam, bij F. Hartmann, Jr. 1832. In gr. 8vo. XVI, 92, en Aanh. 40 bl. f 1-40.

Dit werk, over de behandeling der Aziatische Cholera door het aanwenden van koud water, begint met een berigt van den Schrijver, waarin hij ons bekend maakt, dat hij niet dan na lang beraad en door de meest vleijende uitnoodigingen er toe gekomen is, de honderden van schriften over de Cholera met nog één te vermeerderen. Ondanks dit alles zoude hij welligt er nog niet toe overgegaan zijn, ware het niet, dat, helaas! ook op het gebied der Cholera vrijbuiters rondzwierven. Tegen dezen wilde de Heer casper zijn eigendom beveiligen, en daarom schreef hij deze Verhandeling, omdat de hier voorgestelde kuurmethode en wat men al in het onderhavige schrift eigendommelijks mogte vinden eenig en alleen aan eene beschouwing der ziekte uit het physiologisch-nosologisch oogpunt, geenszins aan eenig vreemd voorbeeld, derhalve geheel aan hem te danken heeft.

[p. 383]

Op dit Voorberigt van den Schrijver volgt er een van den Vertaler, waarin hij zegt, dat hij ter aanbeveling van het werkje niets noodig heeft, dan elken Geneesheer toe te roepen, medicus est minister naturae - de Geneesheer is de dienaar der Natuur. Wij danken den Heer rosenstein voor deze welgemeende Echo uit alle welgeschrevene boeken. Waar echter de stem der Natuur zich laat hooren, dat daar de Kunst moet zwijgen, zouden wij liever dus lezen: ‘Waar de Natuur den toon geeft, behoeft de Kunst slechts te accompagneren.’ Wij hebben voor vrouw Natuur veel respect; maar zij zal toch, als eene eigenzinnige vrouw, het woord niet altijd alleen willen hebben, en het zoude niet zeer beleefd van Heeren Artsen zijn, in zulk gezelschap te zwijgen, daar wij wel meenen gehoord te hebben, dat zwijgende Heeren bij de Dames zich niet aanbevelen.

Dat de Cholera-zieken naar niets anders dan koud water verlangen, is zoo algemeen niet gebleken, en of het koude water het voornaamste middel te hunner redding is geweest, wordt zeer in twijfel getrokken. Dikwijls hebben wij dezer dagen over het egoïsmus hooren klagen: men klage daar niet meer over; het ligt in onze natuur: de trek is het egoïstisch beginsel onzer bewerktuiging tot zelfgenezing. Met genoegen zullen wij van den Heer rosenstein de voorbeelden vernemen, waar zielszieken, door zich in het water te werpen, uit dit element, met hetwelk zich te vereenigen zij niet wederstaan konden, volkomen genezen er uitgehaald zijn geworden. Wilden wij scherp oordeelen, wij zouden in zulk eene redenering eene zeer verkeerde gevolgtrekking en laakbare verschooning voor den zelfmoord vinden.

Wij bedanken den Heer rosenstein voor zijne uitnoodiging aan alle Geneesheeren, in naam der lijdende menschheid, om de methode van den Heer casper te volgen, en alle verhittende middelen voornamelijk in de Cholera paralytica eens vooral vaarwel

[p. 384]

te zeggen. De Heer casper heeft in den Heer rosenstein eenen wakkeren uitnoodiger gevonden. Ons zij het vergund, alvorens wij aan die uitnoodiging zoo onbepaald gehoor geven, en den weg, door de Natuur ons aangewezen, zoo in eens ter gunste van een stelsel te verlaten, en, op aanprijzing van Prof. H. in B. en W. te * of te § enz., slechts den Heeren casper en rosenthal gehoor te geven, de zaak eerst van wat naderbij te onderzoeken. Doen wij dit, met het voor ons liggende werk gelijktijdig te doorlezen en te beoordeelen. Intusschen, wij herhalen het, zal het ons aangenaam zijn, eerlang de gevoelens, of liever de zeer stellige verzekeringen, van den Heer rosenthal door zoo vele voorbeelden gestaafd te zien. Waarnemingen in den geest en naar het voorbeeld der meesters in de kunst, deze zijn de toetssteen der gevoelens.

Geestig, levendig, en somwijlen te regt met scherpe trekken, wordt de toestel van geneesmiddelen, tot wrijvende Granadiers ingesloten (bl. 12), en de behandeling van sommige lijders door enkele Artsen geschetst, bl. 1-15. Gewis had menigeen zich mogen vragen, wanneer hij tot brandspuiten toe onder zijne bevelen stelde: hoe kwam ik toch eigenlijk daartoe, om aan mijne kranken al dien toestel aan te bevelen? (bl. 4.)

Volgens den Schrijver, bestaat het wezen der ziekte (bl. 15) in eene verlamming van het huidorgaan; welk gevoelen hij door een aantal daadzaken tracht te staven, bl. 17. Of echter de krachtige (?) trage huidplooi het eenige doorgaande, nimmer falende teeken zij, terwijl ieder enkel teeken der overige bekende teekens in een enkel geval faalt (bl. 18), is sedert wel eens in twijfel getrokken; het is echter één der teekens, die de diagnosis, hier zoo gewigtig, helpen vaststellen.

De noot over de gesteldheid des bloeds (bl. 16) is zeer juist. Men heeft dit verschijnsel in de Cholera hier te lande niet genoeg nagegaan, ofschoon ter meerdere of mindere genezing niets hierdoor is verzuimd ge-

[p. 385]

worden. De belangrijkheid van dit diagnostisch of herkenningsteeken, waarop de Schrijver in zijn Voorberigt bl. XI reeds opmerkzaam maakte, tracht hij door een aantal daadzaken, 1-11, bl. 17-36, te Ondersteunen; zij zijn gerangschikt naar derzelver meerdere of mindere bewijskracht. De Schrijver toont hier, een scherpzinnig man, geoefend denker en wetenschappelijk gevormd Arts te zijn. Kan men ook overal zich met hem niet vereenigen, en vooronderstelt hij hier en daar veel, soms te veel, zijne wenken verdienen alle aandacht, en van deze zijde behoort het geschrift niet met zoo vele van den dag in denzelfden rang gesteld te worden; waarmede wij echter de noodzakelijkheid der vertaling nog niet willen beweerd hebben, vooral omdat deze dikwijls zeer belangrijke redeneringen, bij den niet wetenschappelijk gevormden, in de praktijk, tot verkeerde gevolgtrekkingen aanleiding geven.

(Het vervolg en slot hierna.)