Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

Naberigt.
Inlichting ten opzigte der Recensiën van het Gedenkboek van het Amsterdamsch Athenaeum^(*) en van het Novum Carmen Latinum.

In de beoordeeling van het Gedenkboek van het Amsterdamsch Athenaeum heeft Recensent, die dit gaarne erkennen wil, een' misslag begaan in den naam van den Heer Mr. p.j. van naamen, welken hij ten onregte geloofde van maanen te moeten zijn. Ook is hem, bij herlozing, gebleken, dat de als duister aangewezen (en inderdaad niet zeer duidelijke) volzin in de Redevoering van Prof. van lennep: Si praesentem Athenaei nostri statum etc. behoort te blijven, gelijk die oorspronkelijk gedrukt is. Bij de eenigzins vlugtige lezing had Recensent den Schrijver op die plaats niet dadelijk begrepen.

Op eene allezins heusche wijze spreekt de Dichter van het Novum Carmen Latinum een paar aanmerkingen van deszelfs Recensent in dit Tijdschrift tegen, bij zijnen Brief in N^o. V der Letteroef. van dit jaar. Op het door zijn Ed. aangevoerde zij het Recensent vergund het volgende te antwoorden: Nimmer hebben wij rhythmus en scanfie met elkander verward, en doen dit zoo weinig, dat het ons volmaakt onverschillig voorkomt, of men b.v. scandeert:

Barbari- l co, nam l non ll est pudor, l ore te l rent,

dao wel:

Barbari l co, nam l non est l pudor o- l re terent.

(*) Redacteur ontving deze Inlichting kort na de geplaatste Recensie, en verblijdt zich, met betrekking tot het Gedenkboek, dezelve te mogen beschouwen en aanbieden als eene vrije, onafgeperste erkentenis van eene overhaasting, voor welke Redacteur welmeenend wenscht, dat zij, die zich geneigd betoonen deswege op min heuschen toon zich te uiten, steeds mogen bewaard blijven.

[p. 276]

Schoon wij desniettegenstaande volhouden, dat in een' pentameter de caesura penthemimeris niet mag worden verwaarloosd, hoe men ook scandére, tenzij men het vers op eene andere wijze te hulp kome, zoodat de uitwerking dezelfde zij, b.v.:

Hei mihi, si sim Phyllis, et unde, roges.
Et mihi, si vis parcere, parce meis.

Quae sim en non vis klinken als disyllaba. Phyllis et en parcere, die er op volgen, zijn hoorbare dactyli. Hard is daarentegen de regel:

Ora ferox in se versa lacertus habet.

Het gehoor moet over de welluidendheid beslissen. Gaarne erkennen wij, dat ovidius, meer echter nog tibullus en propertius, vooral echter catullus, soms harde pentameters hebben gemaakt; doch dit regtvaardigt een' anderen Dichter niet. Of zou een vers in het Nederduitsch niet hard kunnen zijn, al kon men aantoonen, dat b.v. bilderdijk een aantal even harde, zelfs nog hardere verzen vervaardigd heeft? - En dat, hoe zuiver ook in het metrum of de scansie, het vers:

, nam est terent.

voor het gehoor veel van een vrij zuiver jambisch vers heeft, (niet gelijk de Comici, maar gelijk de Tragici dezelve bezigen) schijnt ons boven alle bedenking. Indien plaatsgebrek het niet verbood, zouden wij gaarne hier meer over schrijven.

Het antwoord op de andere aanmerking betreft alleen eene vraag. Recensent had gevraagd, of men niet beter dan zou schrijven. Gaarne willen wij het gevestigd gebruik bij de Poetae recentiores eerbiedigen; doch de reden van dat gebruik schijnt ons niet toereikend. De letter i in de namen, door de oudere Romeinen met ix, door de lateren met ichus, en door de hedendaagsche Latijnschrijvers veelal met icus overgebragt, zijn van Noordschen, niet van Spaanschen oorsprong. Echter staat hier tegen over, dat vele Spaansche namen van Gothischen oorsprong zijn. Schreven de latere Romeinen ook ichus, b.v. , ten einde dat met den Latijnschen uitgang , b.v. , niet te verwarren? Zouden de Romeinen niet gelezen hebben Vesputius, gelijk Silius , al is het dat is afgeleid van , terwijl Americus daarentegen het grondwoord is van America? Maar de Ouden maakten immers, in woorden uit barbaarsche talen ontleend, zoo veel werk niet van de afleiding? Intusschen wordt dit alles aan den geleerden en smaakvollen Dichter meer als vraag, dan als tegenwerping, voorgedragen.